inicjatywa założenia studenckiego koła naukowego prawa rzysmkiego

Grupa studentów prawa podjęla czynnosci zmierzające do utworzenia kola naukowego prawa rzymskiego. Inicjatywa spotkala się z deklaracją wsparcia merytorycznego i organizcyjnego ze strony pracowników Katedry zajmujących się prawem rzymskim. W ramach tego wspacia zalączamy opacowane przez studentów podstawowe zalozenia orgnizacji i funkcjonowania kola.

Projekt utworzenia kola naukowego prawa rzymskiego:


KPRZ%20w%20zarysie%201.docx

Wykłady im. prof. dr. Zygmunta Lisowskiego

Serdecznie zapraszamy na najbliższy wykład organizowany przez Katedrę Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego w ramach cyklu wykładów im. prof. Zygmunta Lisowskiego.

Termin: czwartek 6 listopada 2014 r. o godz. 09:30 w Auli im. prof. Zygmunta Ziembińskiego (CIN).

Prelegentem będzie:

prof. dr LIHONG ZHANG
kierownik European Law and Roman Law Research Center (East China University of Political Science and Law) w Szanghaju.

Tytuł wykładu:
„Study of Comparative Law in China and Role of Foreign Law for the Modernization of Chinese Contemporary Law”.


***


Poprzednie wykłady w ramach cyklu:

"The importance of Roman Law in our Time"

Prelegent:   prof. dr J. Michael Rainer  z Uniwersytetu w Salzburgu

5 listopada 2013 r. (wtorek), godz. 17:00,  sala Zeta CIN

                                                                        

 ***

"Za kulisami edycji Instytucji Gaiusa"

("Hinter den Kulissen der Editionsarbeiten der Gaius-Institutionen" )

Prelegent:  prof. dr Mario Varvaro    z Uniwersytetu w Palermo

13 grudnia 2012 r. (czwartek), godz. 12:00, aula CIN

***

"The Civilian Tradition in Russia: Past and Future"

Prelegent:  prof. Anton Rudokvas    z Uniwersytetu w Petersburgu

1 marca 2011 r. (wtorek), godz. 11:00, sala Gamma CIN

Informacja o patronie cyklu:

Profesor Zygmunt Lisowski (1880-1955), absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczeń m.in. S. Estreichera, B. Ulanowskiego i S. Wróblewskiego. Po uzyskaniu doktoratu odbył w Paryżu i Lipsku studia w zakresie kultury świata antycznego i prawa rzymskiego uczestnicząc m.in. w seminariach L. Mitteisa (1906/7). W 1916 r. habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy pt. Studya nad sposobami nabycia własności w rzymskim Egipcie.

W 1919 r. przeniósł się do Poznania, gdzie został profesorem nadzwyczajnym a w 1921 r. zwyczajnym. Był drugim w kolejności rektorem Uniwersytetu Poznańskiego (1923/24), kilkakrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawno-Ekonomicznego (1921/22, 1931/32, 1932/33 oraz 1945/46 i 1946/47). Aktywnie działał też w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, w którym pełnił funkcję sekretarza generalnego (1927-1945) i prezesa (1945- Wraz z prof. Z. Wojciechowskim był współzałożycielem i współredaktorem „Czasopisma Prawno-Historycznego” (1948-49), później natomiast członkiem Komitetu Redakcyjnego (1951-1952) i Rady Redakcyjnej (1953-1955).

Znakomite wykształcenie zdobyte pod zaborem austriackim i w czasie studiów zagranicznych, a także w czasie kilku lat praktyki prawniczej, umożliwiało Z. Lisowskiemu zajmowanie się prawem najdawniejszym, jak i współczesnym. Do najważniejszych osiągnięć należy dokończenie po śmierci F. Zolla (seniora) jego podręcznika pt. Rzymskie prawo prywatne (Pandekta). oraz tłumaczenie i komentarz niemieckiego kodeksu cywilnego niemieckiego z 1896 r. Opracował też projektu prawa małżeńskiego (1934).

Profesor Zygmunt Lisowski był członkiem-korespondentem (od 1945 r.) a następnie członkiem czynnym PAU (od 1950 r.).

mgr Jakub Stolarek

Dyżur (pok. 101 Coll. Iuridicum, ul. Św. Marcin 90):

środa, godz. 15.30-16.30,

mail: stolarek@amu.edu.pl 

Jakub Stolarek urodził się w 1988 roku w Turku. W latach 2007-2012 studiował prawo na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W roku akademickim 2011/2012 stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. W 2012 r. uzyskał tytuł magistra prawa na podstawie pracy „Testament ustny w średniowiecznym ius commune – doświadczenie historyczne i inspiracje dla współczesnych komparatystycznych studiów prawa spadkowego” (promotor: prof. zw. dr hab. Wojciech Dajczak), która uzyskała II nagrodę w corocznym konkursie im. prof. Kazimierza Kolańczyka na najlepszą pracę magisterską. Od roku akademickiego 2012/2013 doktorant w Katedrze Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego. Zainteresowaniami naukowymi obejmuje prawo rzymskie, ius commune, prawo cywilne (zwłaszcza prawo spadkowe) oraz komparatystykę prawniczą.

Archeologia prawna

W dniu 12 stycznia o godz. 10.30 w sali XVII Collegium Minus odbędzie się egzamin poprawkowy z Archeologii prawnej. Mogą do niego przystapić w pierwszym terminie również te osoby, które usprawiedliwiły nieobecność na egzaminie w pierwszym terminie. Do pracy egzaminacyjnej należy w takim przypadku załączyć zwolnienie lekarskie.
W tym terminie można również przystąpić do egzaminu z Historii prawa prywatnego i Europejskiej tradycji prawnej.
Wszystkie dotychczasowe oceny z egzaminów zostały wpisane w USOS-ie. Termin wpisów ocen wyznaczę w sobotę lub niedzielę, jednakże dopiero po zakończeniu rozliczeń w dziekanacie. Nadal indeksy nie są gotowe do odbioru.

dr Jacek Wiewiorowski: odwołane dyżury w dniach 3-4 listopada br.

Z powodu choroby odwołuję dyżury w dniach 3 i 4 listopada br.

W to miejsce wyznaczam dodatkowe terminy: sala nr 101 Coll. Iuridicum - 12 listopada, w godz. 10.00-11.oo oraz 13 listopada, w godz. 10.00-12.00.

dr Jacek Wiewiorowski

Odwołany wykład z "Rzymskiego prawa państwowego" w dniu 3 listopada br.

Szanowni Państwo,

informuję, że z powodu choroby zmuszony jestem odwołać jutrzejszy wykład z przedmiotu "Rzymskie prawo państwowe".

Zapraszam na kolejne spotkanie.

Z poważaniem

dr Jacek Wiewiorowski

Egzamin z Historii prawa prywatnego

Egzamin z Historii prawa prywatnego odbędzię się w dniu 23 października, godz. 8.30, sala XIX Collegium Minus. Proszę przygotować kopię decyzji o przedłużeniu sesji lub zgody na warunkowe zaliczenie roku. Kopię tę dołączycie Państwo do swojego egzaminu.

Odpowiadając na pytania wyjasniam, że termin ten został wyznaczony ba prośbę osób zamierzających wczesniej zdać zaległy egzamin z pierwszego roku. Wszyscy studenci drugiego roku, którzy nie zdali egzaminu, mogą do niego przystąpić na zwykłaych zasadach po zakończeniu drugiego semestru.

Andrzej Gulczyński

egzamin z prawa rzymskiego w pazdzierniku 2009

Informuję, ze osoby które uzyskaly zgode na przedluzenie sesji lub powtarzanie przedmiotu "prawo rzymskie" moga przystapic do egzaminu w dniu 22. 10.2009 o godz. 17.30 w sali 015 (HCP).
Przed przystapieniem do egzaminu prosze o zlozenie kopii decyzji dziekana pozwalajacej na zdawanie egzaminu w sekretariacie Katery (p. 109) lub przeslanie jej skanu droga elektroniczna.


Wojciech Dajczak

Seminarium dr. Andrzeja Gulczyńskiego

Zapraszam na pierwsze seminarium, które odbedzie się w czwartek, godz. 10-11.30, pok. 101 Collegium Iuridicum.

Andrzej Gulczyński

pierwsze spotkanie seminarium prof. W. Dajczaka

Uprzejmie informuje, ze pierwsze spotkania prowadzonego przeze mnie seminarium magisterskiego odbeda sie:

- dla IV roku: 7.10.2009 (sroda), godz. 17.00 - 18.30

- dla V roku: 5.10.2009 (poniedzialek), godz. 17. 00 - 18.30


Wojciech Dajczak

Z powodu wyjazdu służbowego odwołuję swój dyżur dnia 29 IX br (wtorek). Bardzo wszystkich przepraszam i zapraszam w następnym tygodniu

Wojciech Szafrański

Podręcznik prawa rzymskiego

Nowe wydanie podręcznika prawa rzymskiego!

Od marca 2014 roku dostępne będzie nowe, zmienione i uzupełnione wydanie podręcznika do prawa rzymskiego.

Spis treści nowego wydania podręcznika 

***

Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego

- Dzieje prawa rzymskiego w powiązaniu z rozwojem europejskiego prawa prywatnego: od ustawy XII Tablic, po współczesne kodeksy i Common Frame of Reference.
- Wartości i zasady prawa prywatnego na przykładzie unormowań rzymskich oraz tradycji romanistycznej od średniowiecza po współczesność.
- Metoda jurystów rzymskich ukazana jako podstawa do zrozumienia nowoczesnego dyskursu prawniczego.
- Panorama instytucji i modeli dogmatycznych czerpiących z prawa rzymskiego.
- Unikalne ilustracje z XIII-wiecznego rękopisu prawniczego.
- Podręcznik przeznaczony dla studentów prawa, europeistyki, historii, kulturoznawstwa, administracji oraz dla aplikantów prawniczych.

Przegląd treści:
Do Czytelnika (Marian Kallas)
Przedmowa (Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Bérier)
Wykaz skrótów
Rozdział 1. Historia i tradycja prawa rzymskiego (Tomasz Giaro)
Rozdział 2. Kształtowanie i ochrona praw prywatnych
2.1. Kształtowanie praw prywatnych – czynności prawne (Tomasz Giaro)
2.2. Ochrona praw prywatnych (Franciszek Longchamps de Bérier)
Rozdział 3. Osoby i rodzina
3.1. Osoby (Tomasz Giaro)
3.2. Rodzina (Franciszek Longchamps de Bérier)
Rozdział 4. Spadki (Franciszek Longchamps de Bérier)
Rozdział 5. Posiadanie i prawa rzeczowe (Tomasz Giaro)
Rozdział 6. Zobowiązania (Wojciech Dajczak)
Rozdział 7. Współczesne wyzwania prawa rzymskiego (Wojciech Dajczak)
Wskazówki bibliograficzne (wybór podręczników i opracowań ogólnych)
Indeks nazwisk
Indeks terminów łacińskich
Spis ilustracji

Autorzy:

Od prawej Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Bérier

Wojciech Dajczak (ur. 1962) – profesor nauk prawnych, kierownik Katedry Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego na Wydziale Prawa i Administracji UAM, Członek Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN, Komitetu Nauk Prawnych PAN i Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego, stypendysta Fundacji A. v. Humbolta (2004, 2008 i 2013). Pracował także jako sędzia (1991–1994) i radca rawny (1995–2002). Specjalizuje się w prawie rzymskim, historii i komparatystyce oraz harmonizacji prawa prywatnego w Europie.

Tomasz Giaro (ur. 1951) – profesor nauk prawnych, prodziekan Wydziału Prawa i Administracji i kierownik Zakładu Europejskiej Tradycji Prawnej UW, zastępca przewodniczącego Komitetu Nauk Prawnych PAN, członek Komitetu Nauk Kulturze Antycznej PAN, stypendysta Fundacji A. v. Humbolta (1984–1985), pracownik naukowy Max-Planck-Institut we Frankfurcie nad Menem (1990–2006). Specjalizuje się w prawie rzymskim, historii prawa europejskiego, teorii i filozofii prawa.

Franciszek Longchamps de Bérier (ur. 1969) – ksiądz katolicki, profesor nauk prawnych, LL.M. (Georgetown University), kierownik Katedry Prawa Rzymskiego na Wydziale Prawa i Administracji UJ, członek Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN i Komitetu Nauk Prawnych PAN, Zespołu ekspertów ds. bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski, stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Specjalizuje się w prawie rzymskim, prawie wyznaniowym i w konstytucyjnym prawie amerykańskim.

Dodatkowy egzamin z Historii prawa sądowego

W dniu 29 września 2009 r. o godz. 10.00 w sali XVII odbędzie się dodatkowy egzamin z Historii prawa sądowego dla wszystkich osób, które z uzasadnionych powodów nie przystąpiły dodtąd do egzaminu lub nie wykorzystały prawa przystąpienia do egzaminu poprawkowego. Rejestracja USOS-ie możliwa będzie od 24 września.

Egzamin z Historii prawa prywatnego

Serdecznie współczuję 4 osobom udającym się w dniu egzaminu na pogrzeb. Przykro mi, że 12 osób zachorowało, 6 osobom pracodawca uniemożliwia przybycie na egzamin w wolną sobotę, ubolewam nad sytuacja 5 osób, które w tym tygodniu dostrzegły kolizję z innym egzaminem, a mianowicie Historią prawa publicznego, kilku innym, którym wyznaczono w ostatnim czasie egzamin na innym kierunku studiów. Życzę udanej zabawy tym, którzy udają się na wesela zaplanowane w ostatniej chwili, na co zupełnie nie mieli rzecz jasna wpływu. Tym, którzy nie będą mogli przybyć na egzamin w dniu 12 wrzesnia życzę inwencji w przygotowywaniu usprawiedliwień, łączę się w duchu z lekarzami, którzy wystawiać będą zwolnienia powiadczające niemożnosc przystąpienia do egzaminów. Postaram się wyszstkim, nikogo nie pomijając, podziękować na tej stronie.
Andrzej Gulczyński

dr Jacek Wiewiorowski, Rzymskie prawo państwowe

Nazwa przedmiotu
Rzymskie prawo państwowe

Typ przedmiotu
do wyboru

Poziom przedmiotu
Magisterskie studia administracji
Magisterskie studia prawnicze

Rok studiów
Dowolny

Wartość punktowa ECTS
6 ECTS (lata III-V)
4 ECTS (rok II)

Formuła nauczania
Wykład

Język wykładowy
polski

Imię i nazwisko wykładowcy
dr Jacek Wiewiorowski

Wymagania wstępne
Brak, choć zalecany jest wcześniejszy udział w wykładach i konwersatoriach z przedmiotów Prawo rzymskie i Historia prawa publicznego

Cele przedmiotu
Po zaliczeniu przedmiotu student powinien wykazać się znajomością ewolucji organizacji państwa rzymskiego w epoce królewskiej, republikańskiej i cesarstwa doby pryncypatu i dominatu oraz zasad zarządu państwem rzymskim w tych okresach. Wskazany zakres wiedzy o powinien dać studentowi umiejętność zrozumienia natury i pochodzenia pojęć związanych ze współczesnym prawem publicznym, wywodzących się lub nawiązujących do rzymskiej tradycji prawnej oraz wniosków wypływających z ewolucji ustroju Rzymu dla badaczy współczesnej organizacji państwa.

Treści merytoryczne przedmiotu
Pojęcie rzymskiego prawa państwowego
I. Organizacja państwa rzymskiego w okresie królewskim
1. Początki państwa rzymskiego
2. Pierwotna organizacja wspólnoty rzymskiej i jej zmiany w okresie królestwa

II. Organizacja państwa rzymskiego w okresie republiki
1. Początki republiki
2. Struktura społeczna i sytuacja ekonomiczna
3. Źródła prawa
4. Polityczna organizacja państwa (zgromadzenia, senat, urzędnicy republikańcy)
5. Organizacja administracyjna państwa (w tym organizacja wymiaru sprawiedliwości)
6. Armia rzymska w okresie Republiki
7. Kryzys republiki rzymskiej

III. Organizacja państwa rzymskiego w okresie cesarstwa

Wczesne cesarstwo (pryncypat)
1. Tradycje republikańskie pryncypatu
2. Struktura społeczna i sytuacja ekonomiczna
3. Źródła prawa
4. Instytucje polityczne (pozycja prawna princepsa, zgromadzenia ludowe, Senat, urzędnicy republikańscy i cesarscy)
5. Organizacja administracyjna państwa (w tym organizacja wymiaru sprawiedliwości)
6. Armia rzymska w okresie pryncypatu

Późne cesarstwo (dominat)
1. Kryzys III w.
2. Struktura społeczna i sytuacja ekonomiczna
3. Źródła prawa
4. Instytucje polityczne (pozycja cesarza, Senat, stanowisko kościołów chrześcijańskich)
5. Organizacja administracyjna państwa (Administracja centralna i prowincjonalna; podział administracyjny państwa; organizacja wymiaru sprawiedliwości)
6. Armia rzymska w okresie późnego cesarstwa
7. Zagadnienie tzw. zmierzchu cesarstwa rzymskiego

W trakcie wykładu analizowane są wybrane fragmenty tekstów źródłowych, a szczególny nacisk położony jest na zasady organizacji państwa rzymskiego.

Metody oceny
Egzamin pisemny (lata III-V) lub zaliczenie pisemne na ocenę (sprawdzeniu umiejętności analizy jednego tekstu źródłowego oraz trzech pytań opisowych dotyczących rzymskiego prawa państwowego)

Zalecane lektury
Lektury podstawowe:
- Zabłocki J., Tarwacka A., Publiczne prawo rzymskie, Warszawa 2005
- Sitek B., Krajewski P. (red.), Rzymskie prawo publiczne, Olsztyn 2004

Lektury dodatkowe (najważniejsze pozycje):
- Alföldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, [tłum.] A. Gierlińska, Poznań 1998
- Baszkiewicz J., Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2002
- Baynes N.H, Moss H.St.L.B., (opracowanie), Bizancjum. Wstęp do cywilizacji wschodniorzymskiej, [tłum.] E. Zwolski, Warszawa 1964
- Cameron Av., Późne cesarstwo rzymskie, [tłum.] M. Kwiecień, Warszawa b.d.wyd.
- Wells C., Cesarstwo rzymskie, [tłum.] T. Duliński, Warszawa, b.d.w.
- Crawford M., Rzym w okresie republiki, [tłum.] J. Rohiziński, Warszawa 2004
- Człowiek Rzymu, pod. red. A. Giardina, [tłum.] P. Bravo, Warszawa 1997
- Heather P., Upadek Cesarstwa Rzymskiego, [tłum.] J. Szczepański, Poznań 2006
- Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod. red. naukową O. Jurewicza, Warszawa 2002
- Koranyi K., Powszechna Historia Państwa i Prawa, t. I, Warszawa 1961; t. II, (Średniowiecze. Część 1), Warszawa 1963
- Litewski W., Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998
- Świat Bizancjum. Tom 1. Cesarstwo wschodniorzymskie 330-641, praca zbiorowa pod redakcją C. Morrisson, [tłum zbiorowe] Kraków 2007
- Słownik cesarzy rzymskich, (red. naukowy) J. Prostko-Prostyński, Poznań 2001
- Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2003 (9. wyd.)
- Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, pod. red. W. Wołodkiewicza, Warszawa 1986
- Ziółkowski A., Historia Rzymu, Poznań 2004

Wykłady i zajęcia w roku akademickim 2009/2010

Informuję, że pełna lista prowadzonych przez pracowników katedry przedmiotów w roku akademickim 2009/2010 zamieszczona zostanie w ostatnim tygodniu września br. Część danych zamieszczona jest na stronie obok informacji dotyczących pracowników katedry.

dr J. Wiewiorowski

dodatkowy termin egzaminu poprawkowego z prawa rzymskiego

Dodatkowy termin egzaminu z prawa rzymskiego zostal wyzaczony na dzien 3. wrzesnia 2009, godz. 17.00 w HCP. Jest to wylacznie termin poprawkowy! Mozna sie na niego zapisac wedlug zasad ogolnych w USOS.

Die Rezeption sächsisch-magdeburgischen Rechts in Osteuropa

Georg-August-Universität Göttingen, Institut für Rechtsgeschichte, Rechtsphilosophie Und Rechtsvergleichung, Abteilung für Deutsche Rechtsgeschichte
PROF. DR. EVA SCHUMANN

Rechtshistorisches Seminar im Sommersemester 2009

Blockveranstaltung vom 10.-13. Juli 2009 in Poznań (Polen)

Die Rezeption sächsisch-magdeburgischen Rechts in Osteuropa
im Zusammenarbeit mit Dr. Andrzej Gulczyński und Studierende der
Adam-Mickiewicz-Universität Poznań

Freitag, den 10. Juli 2009
17.00-18.30 Uhr Führung Stadtarchiv Poznan

19.00 Uhr erster Stadtrundgang und gemeinsames Abendessen (20.00 Uhr)

Samstag, den 11. Juli 2009

9.00-10.30 Uhr (1) Verfassungsgeschichte Polens im Mittelalter und der frühen Neuzeit
Johann-Friedrich Fleisch (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(2) Mittelalterliche Ansiedlung auf dem dt. Recht in Hinterpommern
Maksymilian Saczywko (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(2a) Die Rezeption des Magdeburger Rechts in Litauen
Jacek Jędrzejczak (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(3) Karaitenansiedlung auf dem deutschen Recht in Troki
Katarzyna Galas (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)


10.45-11.30 Uhr (4) Sächsisch-magdeburgisches Recht & seine Ausbreitung im Osten
Christoph Brand (Referat 25 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

11.30-12.15 Uhr (5) Oberhöfe im sächsisch-magdeburgischen Rechtskreis
Ferdinand Hirdes (Referat 25 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

Mittagspause zur freien Verfügung [Besuch des Universitätsarchivs]

16.15-17.30 Uhr (6) Magdeburger Recht im spätmittelalterlichen Posen
Marietta Kowalska (Referat 25 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(7) Erbpacht im Posener Recht. Reflexionen im Zusammenhang mit der Bamberger Ansiedlung bei Posen
Aleksander Grebienow (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

17.45-18.45 Uhr (8) Die Breslauer Rechtsbücher des Spätmittelalters
Marie-Luise Amthauer (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(9) Der Oberhof zu Kalisz
Wioletta Roman (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

Sonntag, den 12. Juli 2009
9.00-10.45 Uhr (11) Krakau als Stadt des Rechts
Fritz Osthold (Referat 25 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(12) Der Krakauer Jurist Bartholomäus Groicki (gest. 1605)
Piotr Wittmann (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

(13) Die polnische Bearbeitung der Constitutio Criminalis Carolina
Timo Pietsch (Kurzreferat 15 Minuten, Diskussion 15 Minuten)

11.00-18.00 Uhr Fahrt nach Gnesen

19.00 Uhr gemeinsames Abendessen

dyzury prof. W. Dajczaka w okresie od. 1.08 do 30.09.2009

W okresie pomiedzy 1.08.2009 a 30.09.2009 bede pelnic dyzury w nastepujacych terminach:
- 18.08. - godz. 11.00 - 13.00
- 25.08. - godz. 11.00 0 13.00
- 1.09. - godz. 11.00 - 13.00
- 2.09. - godz. 8.00 - 9.00
- 22.09. - godz. 11.00 - 13.00
- 23.09. - godz. 8.00 - 9.00
- 29.09. - godz. 11.00 - 13.00
- 30.09. - godz. 9.00 - 10.00

prof. Wojciech Dajczak

Egzamin z Historii Prawa Prywatnego

W związku z licznymi zapytaniami uprzejmie informuję, że w swietle dzisiejszego stanu wiedzy, wyrażenie przeze mnie zgody na powiekszenie limitu osób przystępujących do egzaminu, a w konsekwencji wirtualne powiększenie liczby osób zamierzających przystąpić do egzaminu, nie spowoduje zwiększenia liczby miejsc na sali egzaminacyjnej.

Możliwe jest natomiast wyznaczenie dodatkowego terminu, co niniejszym czynię - dodatkowy egzamin odbędzie się dnia 14 lipca o godz. 10.15 w sali XVII Collegium Minus.

Zostanie utworzona dodatkowa lista egzaminacyjna, która dostępna bedzie w USOS-ie od srody 1 lipca.
Andrzej Gulczyński

komisyjne zaliczenie lacinskiej terminologii prawniczej

Osoby ktore zlozyly podania o komisyjne zliczenie lacinskiej terminologii prawniczej informuje, że jego termin zostal wyznaczony na dzien 6. lipca 2009, godz. 8.30


prof. Wojciech Dajczak

Prawo rzymskie - wyniki sprawdzianu z dnia 19.06. br.

Informuje, że ocenę niedostateczną uzyskały osoby posiadające indeksy o numerach:
342786
342758
316944

Do dnia 19.06.09. poza ww osobami zaliczenia nie uzyskali studenci, posiadający indeksy o numerach:
342727
317946
317420
285072
319170
305828
317385
150317
342784
333948
138339
301839
309222
321336
283775
283780
342779
342712
340172
342731
342734
316494


Osobom, które nie uzyskały dotąd zaliczenia przypominam, że jego brak uniemożliwia przystąpienie do egzaminu z przedmiotu prawo rzymskie (podstawa prawna: par. 4.3. Uchwały nr 150/2008-2009 Rady Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2009 r.)

dr Jacek Wiewiorowski

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu w 1992 r. W latach 1989–1993 studiował historię na Wydziale Historycznym UAM. Laureat I nagrody w konkursie na najlepsze prace magisterskie WPiA UAM za rok 1992/1993 (praca pt. ”Teokracja autokratorów bizantyjskich”). Odbył aplikację sądową i złożył egzamin sędziowski w 1998 r. Pracę doktorską obronił w 2001 r. (rozprawa pt. „Status prawny dowódców wojsk rzymskich w prowincjach Moesia Secunda i Scythia Minor”).
Nagradzany przez JM Rektora UAM w latach 1995-1996 za osiągnięcia w pracy dydaktycznej. Laureat nagrody indywidualnej III stopnia JM Rektora za osiągnięcia w pracy naukowej w 2008 r. Konsultant naukowy pisma Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Zrealizował projekt badawczy habilitacyjny NN110 020038 pt. Sądownictwo późnorzymskich wikariuszy diecezji. Działacz opozycji demokratycznej przed 1989 r. - odznaczony Medalem Regionu Wielkopolska NSZZ „Solidarność”.

Członkowstwo w organizacjach naukowych:

Międzynarodowa Rada Naukowa Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza Śródziemnego i Europy Południowo-Wschodniej im. prof. Waldemara Cerana - Ceraneum.

Polskie Towarzystwo Historyczne

Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk - zastępca Sekretarza Generalnego (od. 12.02.2012 r.)

Uczestnik projektu Vienna Dialogues—Conversation and Cooperation: Byzantine Research in Central, Eastern and Southern Europe
Stypendia i staże zagraniczne:

• Trewir (Niemcy) - 1996 i 1997 r. (program UE TEMPUS)
  
• Rzym (Włochy) - 2000 r., 2003 r., 2007 r. (stypendysta Fundacji Lanckorońskich)
  
• Saragossa (Hiszpania) - 2005 r. (program UE SOCRATES/ERASMUS: teaching Staff)
  
• Saloniki (Grecja) – 2005 r., 2008 r. - program wymiany międzyuczelnianej (z wykładami w języku angielskim)
  
• Nikozja (Cypr) – 2008 r. (program UE: The Lifelong Learning Programme - Erasmus)
  
• Irkuck (Rosja) - 2009 r. (udział z wykładem w języku rosyjskim w ramach Letniej Szkoły PrawnoHumanistycznej)
  
• Frankfurt nad Odrą (Niemcy) - 2010 r. (Kwerenda biblioteczna na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą).
  
• Valladolid (Hiszpania) - 2010 r. (program UE: The Lifelong Learning Programme - Erasmus)
  
• Kilonia (Niemcy) - 2010 r. - program wymiany międzyuczelnianej
  
• Rzym (Włochy) - 2010 r. - kwerenda biblioteczna w ramach realizacji projektu badawczego nr 0200/B/H03/2010/38
  
• Wiedeń (Institut für Byzantinistik und Neogräzistik, Universität Wien, Austria) - 2011 r. - kwerenda biblioteczna w ramach realizacji projektu badawczego nr 0200/B/H03/2010/38
  
• Sankt Petersburg (Rosja) - 2011 r. (udział z wykładem w języku rosyjskim w ramach Międzynarodowej Letniej Szkoły Prawno-Humanistycznej)
  
• Rzym (Włochy) - 2011 r. - kwerenda biblioteczna w ramach realizacji projektu badawczego nr 0200/B/H03/2010/38

W latach 1994–1997 uczestniczył w badaniach organizowanych przez Zakład Historii Starożytnej Instytutu Historii UAM, w ramach międzynarodowego grantu poświęconego Mezji Dolnej (KBN proj. bad. nr 112379102; kierownik grantu ze strony polskiej prof. zw. dr hab. Leszek Mrozewicz). Uczestnik międzynarodowego programu naukowo-dydaktycznego European Master of Classical Studies (od 2006 r.). Stały współpracownik naukowy Zakładu Społeczeństw Antycznych (kier. prof. zw dr hab. Leszek Mrozewicz) i Pracowni Historii Bizancjum (kier. prof. UAM dr hab. K. Ilski) z Instytutu Historii UAM.

Wykładał w ramach Poznańskiego Festiwalu Nauki i Sztuki w latach 2001 i 2006-2008.

Protokolant Senatu UAM w latach 1992–1993. Od 1993 do 1996 r. członek Rady Wydziału WPiA oraz Komisji Dyscyplinarnej do spraw studenckich i instancji UAM. Opiekun dwóch lat studiów: Prawa i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych (Prawo), Gospodarka i Kultura Europejska (Europeistyka) na WPiA UAM (lata 1993–1998). W latach 1994-1999 kierownik administracyjny kursów przygotowawczych do egzaminów wstępnych na WPiA UAM, organizowanych przez Fundację UAM za porozumieniem z WPiA UAM. Przez szereg lat egzaminator w trakcie postępowania rekrutacyjnego na poznański wydział prawa i wydział prawa Europejskiego Uniwersytetu „Viadrna” we Frankfurcie nad Odrą. Pełnomocnik kierownika katedry d/s wprowadzania punktacji ECTS oraz d/s sprawozdawczości (od 2005 r.). Kierownik naukowy - ze strony UAM - Letniej Szkoły Prawno-Humanistycznej w Poznaniu w 2008 r., Letniej Szkoły Prawniczej w Irkucku w 2009 r. (w ramach umowy między UAM w Poznaniu i Państwowym Uniwersytetem w Irkucku). Obecnie kierownik naukowy ze strony UAM Międzynarodowej Letniej Szkoły Prawno-Humanistyczną (w ramach umowy między UAM w Poznaniu, Państwowym Uniwersytetem w Irkucku i Państwowym Uniwersytetem w Sankt Petersburgu). Członek zespołu d/s opracowania Strategii WPiA UAM na lata 2009-2019.

W latach 1993–1995 korespondent "Edukacji Prawniczej".

Redaktor naczelny w Przedsiębiorstwie Wydawniczym Ars boni et aequi z siedzibą w Poznaniu, specjalizującym się w publikacjach z zakresu prawa oraz ekonomii (w latach 2001-2008).

Redaktor naczelny pisma samorządowego "Echo Dopiewa" (marzec-wrzesień 2011 r.). Redaktor naczelny Biuletynu Informacyjnego Urzędu Gminy Dopiewo "Czas Dopiewa" (październik-grudzień 2011 r.).


Członek Towarzystwa Edukacyjnego im. R. Steinera w Poznaniu (od 2001 r.; w latach 2002-2004 czlonek zarządu; w latach 2004-2006 wiceprezes).

Członek Senatu Wyższej Szkoły Edukacji Integracyjnej i Interkulturowej w Poznaniu (kadencja 2009-2012).

Aktualnie badania koncentrują się na historii ustroju i prawa późnego cesarstwa rzymskiego, w tym nad administracją Hiszpanii oraz Bałkanów w okresie późnorzymskim i statusem prawnym wikariuszy diecezjalnych oraz zagadnień prawnych związanych z historią wojskowości późnoantycznej, głównie na terenie dolnodunajskim.

Prowadzi wykłady i zajęcia z prawa rzymskiego prywatnego (na WPiA UAM oraz na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM, kierunek Studia Mediterranea), wykład pt. Ewolucja podstawowych instytucji prawa karnego materialnego oraz kursy dla studentów zagranicznych pt. Historical Foundations of Polish Law i Roman Family Law in the European Legal Tradition (na WPiA UAM).
Prowadził zajęcia i wykłady z historii prawa sądowego na WPiA UAM (w latach 1992-2004) oraz wykłady pt. Historia podstawowych instytucji prawa karnego materialnego (w latach 2006-2007), Rzymskie prawo publiczne (rok akademicki 2008/2009) i Rzymskie prawo państwowe (w latach 2009-2011) na WPiA UAM.
Wykładał w Wyższej Szkole Zawodowej “Kadry dla Europy” w Poznaniu (III rok kulturoznawstwa; przedmiot: Ciągłość i zmiana w procesie integracji europejskiej (w roku akademickim 2007/2008). Wykładowca prawa rzymskiego na Wydziale Prawa i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu (rok akademicki 2009-2010).

PUBLIKACJE

Monografie:

• Stanowisko prawne rzymskich dowódców wojsk prowincjonalnych - duces w prowincjach Scythia Minor i Moesia Secunda, Poznań 2007
  
• Duces Scythiae Minoris. A Prosopographical Study, Xenia Posnaniensia. Monografie 8, Poznań 2008

Opracowania źródeł:

• Historia Państwa i Prawa. Wybór Tekstów źródłowych. Zebrali i opracowali A. Gulczyński, B. Lesiński, J. Walachowicz, J. Wiewiorowski, pod red. B. Lesińskiego, Poznań 1995 (reedycje w latach 1996-2002)
  
• A.Gulczyński, B. Lesiński, J. Walachowicz, J. Wiewiorowski, Historia Państwa i Prawa. Wybór Tekstów źródłowych, Wydanie drugie, poprawione i zmienione, Poznań 2002 (reedycje w latach 2003-2008)
  
• Tabula Hebana. Rogatio Valeria Aurelia de honoribus meritis Germanici Caesaris. Tablica z Heby. Wniosek konsulów Waleriusza i Aureliusza w sprawie uhonorowania zasług Germanika Cezara, Przekład (Translation)[:] T. Fabiszak i P. Sawiński, Konsultacja (Consultation) [:] M. Stuligrosz, Komentarz (Commentary) [:] P. Sawiński, J. Wiewiorowski, Poznań 2006, Fontes Historiae Antiquae. Zeszyty Źródłowe Zakładu Historii Społeczeństw Antycznych pod redakcją L. Mrozewicza, M. Musielak, Zeszyt VIII

Artykuły i rozdziały w książkach:

• Portrety trzech cesarzy bizantyńskich. Leona III Izauryjskiego (717-741 r.), Bazylego II Bułgarobójcy (976-1025 r.) i Michała VIII Paleologa (1258-1282 r.), Część I, Meander, z. 7-8 (1994), s. 341-350, Część II, Meander, z. 11-12 (1994), s. 603-608, Część III, Meander, z. 1-2 (1995), s. 37-43
  
• Moesiae secundae et Scythiae Minoris exempla prosopographica, [w:] Scripta Minora III, Aetas imperatoria, wyd. Instytut Historii, Wydział Historyczny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, pod red. B. Lapisa, L. Mrozewicza i K. Ilskiego, Poznań 1999, s. 347-461
  
• The Legal Status of Roman Army Commanders in Moesia Secunda and Scythia Minor, Eos 85, 2 (2001), s. 351-360
  
• Początki osadnictwa wojskowego ‘limitanei’ nad dolnym Dunajem. Refleksje na podstawie noweli 24 cesarza Teodozjusza II z 443 r. [w:] Studia z historii ustroju i prawa. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Walachowiczowi, pod. red. H. Olszewskiego, Prace Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, t. VII, Poznań 2002, s. 461-478
  
• Wybrane ograniczenia swobody zawierania małżeństw w rzymskim prawie poklasycznym na przykładzie dowódców wojskowych w stopniu 'ducis', Studia z dziejów państwa i prawa polskiego, t. VII, Łódź 2002, s. 25-43
  
• Status prawny działek żołnierzy’ limitanei’ nad dolnym Dunajem, [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza: ludzie, idee, prawo, pod red. A. Lityńskiego i P. Fiedorczyka, Materiały ze Zjazdu Katedr Historycznoprawnych. Augustów 15-18 września 2002 roku, Białystok 2003, s. 179-192
  
• Czy ‘dux Scythiae Minoris’ był odpowiedzialny za handel nadgraniczny i tym samym za rozwój miast regionu, [w:] Miasto w Starożytności. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej. Poznań 19-21 września 2002 r., pod. red. L. Mrozewicza, K. Balbuzy, Poznań 2004, s. 343-358
  
• Quaestor Iustinianus exercitus i jego kompetencje wobec wojska [w:] Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, pod. red. A. Dębińskiego, M. Wójcik, Lublin 2004, s. 301-322
  
• The territorial responsibility of duces in Moesia Secunda and Scythia Minor in the times of Diocletian, Novaensia 15 (2004), s. 107-115
  
• Odpowiedzialność senatora, który uprowadził dziewicę (pannę) - uwagi na marginesie CTh 9.1.1. = C 3.24.1., [w:] Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, pod red. H. Kowalskiego, M. Kuryłowicza, Lublin 2005, s. 363-377
  
• Tradycja prawna krajów arabskich, [w:] Irak wczoraj i dziś. Wybrane aspekty wewnętrzne i międzynarodowe. Praca zbiorowa pod red. S. Wojciechowskiego, Poznań 2005, s. 47-55
  
• 'Comes Hispaniarum Octavianus’- the special envoy of Constantine the Great (some Remarks), Gerión 24, 1 (2006), s. 325-340
  
• ‘Comes Hispaniarum’ w czasach cesarza Konstantyna Wielkiego, Zeszyty Prawnicze UKSW 6.1 (2006), s. 257-278
  
• Udział gubernatorów późnorzymskich w dostawach ‘annona militaris’ w świetle Kodeksu Teodozjańskiego, [w:] Podstawy materialne państwa. Zagadnienia historyczno-prawne, pod. red. D. Bogacza i M. Tkaczuka, Szczecin 2006, s. 3-17
  
• Officium ducis w Cesarstwie wschodniorzymskim, CPH 59, 1 (2007), s. 155-171
  
• Barbarzyńcy w armii rzymskiej nad dolnym Dunajem w okresie późnego antyku, Antiquitas 29 (2007), s. 541-557
  
• Odbudowa rzymskiej administracji nad dolnym Dunajem u schyłku antyku - Moesia Secunda i Scythia Minor, [w:] Barbarzyńcy u bram imperium, pod. red. S. Turleja, Kraków 2007, s. 159-183
  
• Quaestor Iustinianus Exercitus – a Late Roman Army Commander?, Eos 93, 2 (ed. 2008), s. 317-340
  
• Kompetencje późnorzymskiego vicarius Thraciae w VI-VII w., CPH 62, 2 (2010), s. 31-47
  
• Ochrona porządku publicznego jako przesłanka ustanowienia praetores Pisidiae, Lycaonie, Thraciae i Paphlagoniae przez Justyniana Wielkiego w 525 r., [w:] Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego prawie rzymskim. Pod redakcją Krzysztofa Amielańczyka, Antoniego Dębińskiego, Dariusza Słapka, Lublin 2010, s. 307-316
  
• Organizacja cesarstwa rzymskiego V stuleciu: cesarz – armia – prawo, [w:] Świat rzymski w V wieku. Praca zbiorowa pod redakcją Rafała Kosińskiego i Kamilli Twardowskiej, Kraków 2010, s. 211-275
  
• The Roman Army in Later Roman Empire and ius postlimini and marriage (some remarks), [w:] Andrzej Gulczyński (ed.), Leben nach dem Tod. Rechtliche Probleme im Dualismus: Mensch-Rechtssubjekt, Grazer Rechtwissenschaftliche Studien Herausgegeben von Marcus Steppan und Helmut Gebhardt Bd. 64, Graz 2010, s. 103-114
  
• Развитие гражданского и уголовного права в Польше после 1944-1945 гг., [w:] Правосудуе в Российской Федерации и Польше: проблемы теории и практики. Междуродная летхяя правовая школа (Иркутск, 21-29 августа 2009 г.). Материалы, Иркутск 2010, s. 31-42
  
• Udział wikariusza diecezji w polityce religijnej cesarzy późnorzymskich (uwagi wstępne), [w:] Społeczeństwo i religia w świecie antycznym, Pod red. S. Olszańca i P. Wojciechowskiego, Toruń, 2010, s. 411-431
  
• Zakres terytorialny jurysdykacji praetor Iustinianus Thraciae, [w:] E. Dąbrowa, M. Dzielska, M. Salamon, S. Sprawski (red.), 'Hortus Historiae’. Księga pamiątkowa ku czci profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin, Kraków 2010, s. 685-706
  
• Administracja cywilna późnorzymskiej diecezji Tracji za Justyniana Wielkiego (527-565), Przegląd Nauk Historycznych (Łódź) 9,2 (2010), s. 21-43 (wydanie 2011)
  
• Vicarius Thraciarum come construttore, Studia prawnoustrojowe 12. Studia z historii i prawa starożytnego Rzymu/ Studi Sulla storia e sul diritto dell’antica Roma (2010), s. 259-264 (wydanie 2011)
  
• Vicarius Thraciarum in the 4th and 5th centuries: some remarks, Byzantinische Forschungen 30 (2011), s. 385-410 (4th INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON THRACIAN STUDIES, Byzantine Thrace Evidence and Romains, Komotini, 18-22 April 2007, PROCEEDINGS, Edited by Charalambos Bakirtzis, Nikos Zekos)
  
• Los primeros administradores de la diócesis de España, w: “Studia Lesco Mrozewicz ab amicis et discipulis dedicata”, ed. Sebastianus Rucinski, Catharina Balbuza & Christophorus Królczyk, Poznań 2011, s. 425-438

Roch Knapowski – zawsze na uboczu, w: Wojciech Dajczak, Andrzej Gulczyński, Jacek Wiewiorowski, Sylwetki zmarłych poznańskich profesorów prawa rzymskiego, s. 129-137, [w:] "Świat starożytny, jego polscy badacze i kult panującego" pod red. Leszka Mrozewicza i Katarzyny Balbuzy, Poznań 2011, s. 117-139

Recenzje:

• Kazimierz Ilski, Sobory w polityce religijnej Teodozjusza II, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Historia NR 181, Poznań 1992, ss. 71, CPH 45, 1-2 (1994), s. 458-460
  
• Michael Angold, Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204 r. Historia Polityczna, tłum. W. Brodzki, Ossolineum, Wrocław 1993, ss. 350, PH 85, 1-2 (1994), s. 160-162
  
• Hanna Zaremska, Banici w średniowiecznej Europie, Wydawnictwo Semper, Warszawa 1993, ss. 172, CPH, 46, 1-2 (1995), s. 135-137
  
• Dzieje wymiaru sprawiedliwości, pod red. Tadeusza Maciejewskiego, Wydawnictwo Uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej, Koszalin 1999, ss. 442, CPH 51, 1-2 (1999), s. 459-461
  
• Noel Lenski (ed.), The Cambridge Companion to the Age of Constantine, Cambridge University Press, ss. XVIII+469, CPH 59, 2 (2007), s. 431-436
  
• Świadectwa epigraficzne. Historia starożytna w świetle inskrypcji, red. J. Bodel, tłum. A. Baziór,. Do druku podał L. Mrozewicz, Poznań 2008, ss. 273, CPH, tom 62, 1 (2010), s. 437-441

Inne:

• Obrona pracy doktorskiej mgra Andrzeja Gulczyńskiego, CPH 45, 1-2 (1994), s. 484
  
• Ogólnopolska Konferencja Katedr Historyczno-Prawnych - Zajączkowo 14-17 wrzesień 1995 r., CPH 47,1-2 (1995), s. 310-314 (wspólnie z A. Gulczyńskim)
  
• Pięćdziesiąciolecie "Czasopisma Prawno-Historycznego", KH 106, 3 (1999), s. 140-141
  
• Günter Prinzing, Status prawny dzieci w Bizancjum, Z języka angileskiego tłumaczyła Anna Kotłowska, Konsultacja naukowa i prawnicza prof. dr hab. W. Dajczak i dr J. Wiewiorowski, Labarum V, Poznań 2008
  
• Radu Ardevan, Odkrywanie rzymskiej Dacji. Przygoda intelektualna, tłumaczenie J. Wiewiorowski, Poznań 2010, XENIA POSNANIENSIA, series altera pod redakcją Leszka Mrozewicza i Marii Musielak
  
• Konferencja:"Kult panującego w starożytności. Historia starożytna w Polsce", CPH 62, 1 (2010), s. 523-525

Pomoce naukowe:

• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z 1995, 1996 i 1997 roku. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Bogdan Lesiński przy wspòłpracy Jacka Wiewiorowskiego, Poznań 1998
  
• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z 1995, 1996, 1997 i 1998 roku. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Jacek Wiewiorowski, Poznań 1999
  
• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z 1995, 1996, 1997 , 1998 i 1999 roku. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Jacek Wiewiorowski, Poznań 2000
  
• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z lat 1995-2000. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Jacek Wiewiorowski, Poznań 2001
  
• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z lat 1998-2001, z aneksem dla polskich kandydatów na Wydział Prawa Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą z roku 2001. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Jacek Wiewiorowski, Poznań 2002
  
• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z lat 1998-2002, z aneksem dla polskich kandydatów na Wydział Prawa Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą z lat 2001-2002. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Jacek Wiewiorowski, Poznań 2003
  
• Testy egzaminacyjne z historii oraz wiadomości o Polsce i świecie wspòłczesnym na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z lat 1998-2003, z aneksem dla polskich kandydatów na Wydział Prawa Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą z lat 2001-2003. Przygotowali do druku Krystyna Sikorska-Dzięgielewska i Jacek Wiewiorowski, Poznań 2004.

Prawo rzymskie - wyniki sprawdzianu z dnia 16.06. br.

Informuje, że ocenę niedostateczną uzyskały osoby posiadające indeksy o numerach:
344170
342803
328892
342767
330732
342777
316944
342852
328772
310683
342772
344285
342786
342740
342854
150317
342847


Osoby te przystąpić mogą do poprawy 19 czerwca br., o godz. 10.00, sala A Coll. HCP. Nie przewiduję dalszych terminów poprawkowych.

Studentów, którzy uzyskali oceny pozytywne, proszę o złożenie do godz. 14.00 w dniu 18.06.09. indeksów w sali nr 109 w Coll. Iuridicum, ul. św Marcin 90 (sekretariat katedr historyczno-prawnych). Indeksy z wpisem zaliczenia będą tam do odbioru od 19 czerwca br. (od godziny 12.00).

dr Jacek Wiewiorowski

Zmiana terminu dyżuru

W dniu 17 czerwca br. odwołuję dyżur i wyznaczam w to miejsce dodatkowy termin na 19 czerwca, godz. 12.00-13.00, sala nr 101 w Coll. Iuridicum.

dr Jacek Wiewiorowski

Sprawdzian z prawa rzymskiego - ostatni termin

Informuję, że wobec licznych próśb studentów wyznaczam dodatkowy, ostatni w tym roku akademickim termin sprawdzianu na:
19 czerwca br., w godzinach 10.00-11.00, sala A Coll. HCP.

Przypominam, że w trakcie sprawdzianu studenci rozwiązują dwa kazusy z listy udostępnionej w tym roku na stronie www.rzym.amu.edu.pl.
Proszę raz jeszcze o zabranie ze sobą wydruków komputerowych tekstów - pozbawionych adnotacji i własnych notatek!

Osoby, które nie mogą przystąpić do pisania sprawdzianu w tym terminie proszę o kontakt mailowy w okresie po 6 lipca 2009 r.

dr Jacek Wiewiorowski

Seminarium polsko-niemieckie

Institut für Rechtsgeschichte, Rechtsphilosophie und Rechtsvergleichung Uniwersytetu w Getyndze oraz Katedra Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego UAM

przygotowują seminarium studenckie nt.
„Sächsisch-magdeburgisches Recht in Osteuropa“

Seminarium odbędzie się w Poznaniu w dniach 10-12 lipca, kolejne natomiast jesienią w Getyndze.

Zainteresowanych udziałem w tym seminarium, a także w prowadzonym przeze mnie od przyszłego semastru seminarium magisterskim, proszę o kontakt mailowy po 28 czerwca.
(z uwagi na urlop nie będę pelnil dyżurów w dniach 15-27 czerwca)
dr Andrzej Gulczyński

Prawo rzymskie - wyniki sprawdzianu z dnia 10.06. br.

Informuje, że ocenę niedostateczną uzyskały osoby posiadające indeksy o numerach:
342773
342799
342836
332425
342854
342767
342785
342879
342839
342715
342865
342762
342758

Osoby te przystąpić mogą do poprawy 16 czerwca br., w godzinach 8.30-9.30, sala A Coll. HCP.
Studentów, którzy uzyskali oceny pozytywne, proszę o złożenie do godz. 12.00 w dniu 16.06.09. indeksów w sali nr 109 w Coll. Iuridicum, ul. św Marcin 90 (sekretariat katedr historyczno-prawnych). Indeksy z wpisem zaliczenia będą tam do odbioru od 17 czerwca br. (od godziny 9.00).

dr Jacek Wiewiorowski

Prawo rzymskie - wyniki sprawdzianu z dnia 3.06. br.

Informuje, że jedynie jedna osoba nie uzyskała oceny pozytywnej (nr indeksu: 342828). Osobę tę proszę o osobisty kontakt na dyżurze.
Pozostałych studentów, którzy tego dnia przystąpili do sprawdzianu, proszę o złożenie do 09.06.09. indeksów w sali nr 109 w Coll. Iuridicum, ul. św Marcin 90 (sekretariat katedr historyczno-prawnych; czynny w godz. 8.00-15.00). Indeksy z wpisem zaliczenia będą tam do odbioru od 10 czerwca br.

dr Jacek Wiewiorowski

dr Jan Andrzejewski

mail: j.and@amu.edu.pl
Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego w Poznaniu (klasa z międzynarodową maturą, rocznik 2005). Studia prawnicze ukończył na WPiA UAM w 2010 roku, broniąc pracę magisterską zatytułowaną "Odpowiedzialność przedkontraktowa (tzw. culpa in contrahendo) w różnych systemach prawnych" (promotor prof. Wojciech Dajczak).
W latach 2010-2015 doktorant w Katedrze Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego. Od 2011 roku (z przerwami) także asystent sędziego w Sądzie Okręgowym w Poznaniu.
W czerwcu 2015 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną "Laesio enormis i wyzysk. Tradycja prawna a przeciwdziałanie nieekwiwalentności świadczeń w prawie prywatnym Austrii, Niemiec i Polski" (promotor prof. Wojciech Dajczak, recenzenci: prof. Monika Jagielska, prof. Tomasz Giaro). Od lutego 2016 roku zatrudniony na stanowisku adiunkta w Katedrze Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego na WPiA UAM.
Stypendysta m.in. Fundacji rodziny Kulczyków (za rok akademicki 2010/2011), Instytutu Maxa-Plancka w Hamburgu (stypendium badawcze na lipiec 2013), Fundacji Rządu Austriackiego (stypendium badawcze na styczeń 2014).

Lista publikacji

***


Materiały dla studentów.

Łacińska terminologia prawnicza i retoryka (NSP) rok 2016/2017
(pliki znajdują się na stronie Wydziału w moim profilu przypisanym do Katedry Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego - TUTAJ)

Wielcy prawnicy i ich wpływ na historię oraz rozwój prawa prywatnego (fakultet) rok 2016/2017(pliki znajdują się na stronie Wydziału w moim profilu przypisanym do Katedry Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego - TUTAJ)

zaliczenie łacinskiej terminologii prawniczej

1. Uprzemie informuje, ze osoby które z uzasadnionych przyczyn nie mogly przystąpić do kolokwium z lacińskiej terminologii prawniczej w wyznaczonych do 30.04.2009 terminach, mogą to zrobić 26.06.2009 o godz. 12.00 w sali A HCP. Osoby zglaszające się na ten termin powinny dysponować dokumentem powiadczającym niemożnosć przystąpienia do kolokwium we wlasciwych terminach.

2. Osoby które w dwóch terminach kolokwium uzyskaly oceny neidostateczne mogą zlozyc w sekretaracie Katedry (p. 109) wniosek o komisyjne zaliczenie przedmiotu. Wnoski takie prosze skladac do 15.06.2009.

3. Osoby ktore zaliczyly przemiot, a nie maja wpisu oceny w indeksie moga zglaszac się po wpis na moich dyżurach lub pozostawic indeks do wpisu w sekretariacie Katedry (p. 109).

Wojciech Dajczak

Sprawdzian z prawa rzymskiego

Informuję, że w dniach 3 i 10 czerwca, w godzinach 8.00-8.45, sala A Coll. HCP. przewidziany jest drugi sprawdzian z prawa rzymskiego.
Dodatkowy - ostateczny termin sprawdzianu przewidziany jest na 16 czerwca, w godzinach 8.30-9.30, sala A Coll. HCP.

W trakcie sprawdzianu studenci rozwiązują dwa kazusy z listy udostępnionej na stronie www.rzym.amu.edu.pl.:

- prawo spadkowe: D.32,29,1; D.33,7,4; D.32,29 pr.; D.34,2,33; D.28,5,9,13; D.29,2,60; D.29,7,13,1
- prawo rzeczowe: D.41,3,30 pr.; D.8,2,19 pr.; D.8,5,8,5; D.6,1,59;
Gai, Institutiones 2,78; D.6,1,33; D.7,8,4,1
- prawo obligacyjne: D.12,1,18 pr.; D.12,1,9,9; D.18,1,69; D.21,1,31,11; D.19,2,13,7; D.12,7,2; D.9,2,5,2; D.9,2,11

Proszę koniecznie o zabranie ze sobą wydruków komputerowych tekstów - pozbawionych adnotacji i własnych notatek.


dr Jacek Wiewiorowski

Prawo Rzymskie - kazusy z prawa obligacyjnego w roku akademickim 2008/2009

Ulpianus, libro septimo disputationum (D.12,1,18 pr.) Si ego pecuniam tibi quasi donaturus dedero, tu quasi mutuam accipias, Iulianus scribit donationem non esse: sed an mutua sit, videndum. et puto nec mutuam esse magisque nummos accipientis non fieri, cum alia opinione acceperit. quare si eos consumpserit, licet condictione teneatur, tamen doli exceptione uti poterit, quia secundum voluntatem dantis nummi sunt consumpti.
Ulpian, księga siódma rozważań (D.12,1,18 pr.) Jeśli daję ci pieniądze traktując je jako darowiznę, ale ty przyjmujesz je traktując jako pożyczkę, Julian pisze, że nie ma darowizny, ale trzeba rozważyć, czy została zawarta pożyczka. Ja uważam, że także pożyczki nie ma i monety nie będą [własnością] przyjmującego, gdy on przyjął je w innym przekonaniu [niż przekazujący]. Gdyby je zużył, odpowiada na zasadzie powództwa z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Ale można wykorzystać zarzut z tytułu podstępu, gdyż pieniądze zostały wykorzystane zgodnie z wolą dającego.

Ulpianus, libro vicensimo sexto ad edictum (D.12,1,9,9) Deposui apud te decem, postea permisi tibi uti: Nerva Proculus etiam antequam moveantur, condicere quasi mutua tibi haec posse aiunt, et est verum, ut et Marcello videtur: animo enim coepit possidere. ergo transit periculum ad eum, qui mutuam rogavit, et poterit ei condici.
Ulpian, księga dwudziesta szósta komentarza do edyktu (D.12,1,9,9) Oddałem ci na przechowanie dziesięć monet, a później zezwoliłem ci, abyś zrobił z nich użytek. Nerva i Proculus powiadają, że także zanim zostaną one wzięte [z miejsca przechowywania], można ich dochodzić jako przedmiotu pożyczki. I to jest ważne, jak uważa także Marcellus. On bowiem objął w posiadanie aktem woli (animo). Stąd ryzyko przechodzi na tego, kto zwrócił się o pożyczkę i można wystąpić z powództwem.


Proculus, libro undecimo epistularum (D.18,1,69) Rutilia Polla emit lacum Sabatenem Angularium et circa eum lacum pedes decem: quaero, numquid et decem pedes, qui tunc accesserunt, sub aqua sint, quia lacus crevit, an proximi pedes decem ab aqua Rutiliae Pollae iuris sint. Proculus respondit: ego existimo eatenus lacum, quem emit Rutilia Polla, vevnisse, quatenus tunc fuit, et circa eum decem pedes qui tunc fuerunt, nec ob eam rem, quod lacus postea crevit, latius eum possidere debet quam emit.
Proculus, księga jedenasta listów (D.18,1,69) Rutilia Polla kupiła jezioro Sabatena Angularius oraz dziesięć stóp gruntu wokół niego. Pytam, jeśli owe dziesięć stóp [gruntu], które tu się należały, są pod wodą, ponieważ poziom wody w jeziorze się podniósł, to czy następne dziesięć stóp [gruntu] od [brzegu] wody będą według prawa Rutulii Polli? Proculus odpowiada: myślę, że jezioro nabyte przez Rutilię Polla było sprzedane tylko w takim wymiarze, jaki wówczas był. Jej było dziesięć stóp wokół [tej wielkości jeziora]. Z tego powodu, że poziom wody podniósł się później, ona nie może posiadać więcej niż kupiła.

Ulpianus, libro primo ad edictum aedilium currulium (D.21,1,31,11) Si mancipium quod redhiberi oportet mortuum erit, hoc quaeretur, numquid culpa emptoris vel familiae eius vel procuratoris homo demortuus sit: nam si culpa eius decessit, pro vivo habendus est, et praestentur ea omnia, quae praestarentur, si viveret.
Ulpian, księga pierwsza komentarza do edyktu edyla kurulnego (D.21,1,31,11) Jeśli niewolnik, który powinien zostać zwrócony, zmarł, powstaje pytanie, czy winnym śmierci niewolnika jest kupujący, czy jego rodzina, czy zarządca majątku. Gdyby byli winni, to [niewolnik] będzie uważany za żywego i [kupujący] będzie musiał świadczyć to wszystko, co podlega świadczeniu, gdyby [niewolnik] żył.

Ulpianus, libro trigensimo secundo ad edictum (D.19,2,13,7) Exercitu veniente migravit conductor, dein de hospitio milites fenestras et cetera sustulerunt. si domino non denuntiavit et migravit, ex locato tenebitur: Labeo autem, si resistere potuit et non resistit, teneri ait, quae sententia vera est. sed denuntiare non potuit, non puto eum teneri.
Ulpian, księga trzydziesta druga komentarza do edyktu (D.19,2,13,7) Gdy przybyło wojsko, najemca uciekł. Wtedy żołnierze zrabowali z domu okna i inne [rzeczy]. Jeśli nie zawiadomił właściciela i uciekł, będzie odpowiadał z tytułu najmu. Labeo natomiast mówi, iż [najemca] odpowiada, jeśli mógł się przeciwstawić i nie przeciwstawił się. I to zdanie jest prawdziwe. Lecz ja nie sądzę, że on odpowiada, jeśli nie mógł zawiadomić.

Ulpianus, libro trigensimo secundo ad edictum (D.12,7,2) Si fullo vestimenta lavanda conduxerit, deinde amissis eis domino pretium ex locato conventus praestiterit posteaque dominus invenerit vestimenta, qua actione debeat consequi pretium quod dedit? et ait Cassius eum non solum ex conducto agere, verum condicere domino posse: ego puto ex conducto omnimodo eum habere actionem: an autem et condicere possit, quaestium est, quia non indebitum dedit: nisi forte quasi sine causa datum sic putamus condici posse: etenim vestimentis inventis quasi sine causa datum videtur.
Ulpian, księga trzydziesta druga komentarza do edyktu (D.12,7,2) Jeśli zajmujący się czyszczeniem wziął ubranie do prania, następnie po jego utracie, stosownie do powództwa z umowy o dzieło, zapłacił cenę [ubrania], to potem, gdy właściciel odzyskał ubranie, jakim powództwem powinien dochodzić ceny, którą zapłacił? I powiada Cassius, że może on wystąpić nie tylko z powództwem z tytułu umowy o dzieło, lecz [może] również skierować przeciwko właścicielowi powództwo z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (condictio). Ja uważam, że w każdym razie ma on powództwo z tytułu umowy o dzieło. Jest pytanie, czy może natomiast wystąpić z powództwem z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, ponieważ zapłacił dług należny. Chyba że uważamy, iż można dochodzić za pomocą powództwa z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia długu zapłaconego jakby bez podstawy. Bowiem po odnalezieniu ubrania wydaje się, że [dług] zapłacono jakby bez podstawy.

Ulpianus, libro octavo decimo ad edictum (D.9,2,5,2) Et ideo quaerimus, si furiosus damnum dederit, an legis Aquiliae actio sit ? et Pegasus negavit: quae enim in eo culpa sit, cum suae mentis non sit? Et hoc est verissimum. cessabit igitur Aquiliae actio quaemadmodum, si quadrupes damnum dederit, Aquilia cessat, aut si tegula ceciderit. sed et si infans damnum dederit, idem erit deicendum. quodsi inpubes id fecerit, Labeo ait, quia furti tenetur, teneri et Aquilia eum: et hoc puto verum, si sit iam iniuriae capax.
Ulpian, księga osiemnasta komentarza do edyktu (D.9,2,5,2) Powstało pytanie, czy przeciwko choremu psychicznie, który wyrządził szkodę, przysługuje skarga z ustawy Aquilia? Pegasus zaprzeczył. Jaka bowiem mogłaby być wina kogoś, kto nie kontroluje własnego umysłu? I to jest najprawdziwsze. Odpada zatem skarga z [ustawy] Aquilia, podobnie jak w przypadku szkody wyrządzonej przez czworonożne zwierzę, albo przez odpadającą dachówkę. Także, gdy dziecko wyrządziło szkodę, to należy stwierdzić to samo. Jeśli natomiast [szkodę] wyrządził niedojrzały, Labeo uznał, że skoro odpowiada [on] za kradzież, to odpowiada też z ustawy Aquilia, co uważam za prawdziwe jeśli byłby zdolny do bezprawia.

Ulpianus, libro octavo decimo ad edictum (D.9,2,11 pr.) Item Mela scribit, si, cum pila quidam luderent, vehementius quis pila percussa in tonsoris manus eam deiecerit et sic servi, quem tonsor habebat, gula sit praecisa adiecto cultello: in quocumque eorum culpa sit, eum lege Aquilia teneri. Proculus in tonsore esse culpam: et sane si ibi tondebat, ubi ex consuetudine ludebatur vel ubi transitus frequens erat, est quod ei imputetur: quamvis nec illud male dicatur, si in loco periculoso sellam habenti tonsori se quis commiserit, ipsum de se queri debere.
Ulpian, księga osiemnasta komentarza do edyktu (D.9,2,11 pr.) Podobnie pisze Mella, że jeśli podczas gry w piłkę ktoś, rzuciwszy piłką, trafiłby nią w rękę golibrody i przez to, wskutek uderzenia, zostałoby przecięte gardło niewolnika, którego golibroda golił, ktokolwiek z nich jest winny, ten podlega ustawie akwiliańskiej. Proculus [uważa], że winny jest golibroda, skoro golił tam, gdzie zwykło się grać, albo gdzie często przechodzono, i jest o co go oskarżać. A z drugiej strony ma rację ten, kto mówi, że powinien sam na siebie żalić się ten, kto powierza swoją szyję temu golibrodzie, który ma krzesło w niebezpiecznym miejscu.

Wskazówki bibliograficzne:
- W. Dajczak, Zwrot bona fides w rozstrzygnięciach dotyczących kontraktów u prawników rzymskich okresu klasycznego, Toruń 1998, zwłaszcza ss. 94 i n.
- W. Dajczak, Użycie zwrotu bona fides przez jurystów rzymskich przy ocenie mocy wiążącej postanowień kontraktowych, [w:] Profesorowi Jerzemu Kodrębskiemu in memoriam, Łódź 2000, s. 27-35
- E. Dziuban, Rzymska ‘societas’ a ‘partnership’ systemu ‘common law’, Zeszyty Prawnicze UKSW, 1 (2001)
- J. Krzynówek, Prawo handlowe Rzymian, Przegląd Prawa Handlowego 1994, Nr 7-8
- C. Kunderewicz, Ochrona środowiska naturalnego w prawie rzymskim, Czasopismo Prawno-Historyczne 33,2 (1981)
- M. Kuryłowicz, Odpowiedzialność “nieletnich” za czyny bezprawne w prawie rzymskim, [w:] Postępowanie z nieletnimi, Lublin 1988, s. 9-19
- M. Kuryłowicz, Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994, zwłaszcza ss. 148 i n.
- M. Kuryłowicz, Chirographa i syngrapha. Z historii antycznych zobowiązań pisemnych, Rejent 4 (1994), Nr 10
- T. Palmirski, Rzymskie korzenie regulacji zawartej w art. 433 k.c. w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez wyrzucenie, wylanie lub spadnięcie przedmiotu z pomieszczenia, Palestra 42 (1998), Nr 5-6
- A. Pikulska-Robaszkiewicz, Lichwa w ustawodawstwie cesarzy chrześcijańskich, Czasopismo Prawno-Historyczne 51 (1999)
- W. Rozwadowski, Sprzedaż pojedynczej wierzytelności w rzymskim prawie okresu republiki, Czasopismo Prawno-Historyczne 19, 2 (1967)
- W. Rozwadowski, Przelew wierzytelnośc i w prawie rzymskim, Poznań 1969
- B. Sitek, Najem mieszkań w czasach Plauta, Prawo Kanoniczne 37 (1994), Nr 1-2
- J. Słonina [Zabłocki], Commodare habitationem, Prawo Kanoniczne 25 (1982), nr. 3-4
- M. Sobczyk, Siła wyższa w rzymskim prawie prywatnym, Toruń 2005, zwłaszcza ss. 77 i n.
- M. Sośniak, Umowy dotyczące zrzeszania się w celach gospodarczych w rozwoju historycznym (okres starożytności), Rejent, 5 (1995), nr 9
- P. Święcicka, Ekonomiczna analiza odpowiedzialności akwiliańskiej – paradoks czy nowa możliwość analizy antycznej regulacji prawnej, Zeszyty Prawnicze UKSW, 6.1 (2006)
- J. Trynkowski, Umowy o pracę przy wydobywanie złota w rzymskiej Dacji, [w:]Świat antyczny, Warszawa 1988, s. 170-179
- R. Wojciechowski, Servi corruptio w klasycznym prawie rzymskim, Acta Universitatis Vratislaviensis Nr 1692 Prawo 240 (1994)
- W. Wołodkiewicz, Deiectum vel effusum oraz positum aut suspensum w prawie rzymskim, Czasopismo Prawno-Historyczne 20.2 (1968)
- W. Wołodkiewicz, Obligationes ex variis causarum figuriis, Warszawa 1968
- M. Zabłocka-Słonina, Realny charakter mutuum w rzymskim prawie klasycznym, Czasopismo Prawno-Historyczne 31 (1979)

XI. Międzynarodowa Konferencja Ikonograficznoprawna

XI. Międzynarodowa Konferencja Ikonograficznoprawna
Władza świecka i duchowna w przekazie ikonograficznoprawnym

11. Internationale Rechtsikonographie-Konferenz
„Rechtsikonographie geistlicher und weltlicher Macht“

pod patronatem:
Hanny Suchockiej, Ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej

Ryszarda Grobelnego, Prezydenta Miasta Poznania,
ks. abp. Stanisława Gądeckiego, Metropolity Poznańskiego

4 czerwca, godz.17.00, Sala Lubrańskiego UAM, ul.Wieniawskiego 1

Otwarcie konferencji przez Dziekana Wydziału Prawa i Administracji prof. dr. hab. Tomasza Sokołowskiego

Wykład inauguracyjny: prof. dr hab. Hanna Kóčka-Krenz, Early Medieval Poznań - the centre of sacral and secular authority


5 czerwca, godz. 9.00, Collegium Minus, Sala Lubrańskiego, ul. Wieniawskiego 1

prof. dr Wilhelm Brauneder (Wien), Staatsheilige und Landespatrone

prof. dr Theodor Bühler (Zürich), Die Übergabe und die Verkündung der Zehn Gebote illustriert in der karolingischen Bibel von Moutier-Grandval

dr Andreas Deutsch (Heidelberg), „Das Römisch kaißertumb allain von Gott herkompt“. Zur Darstellung irdischer und himmlischer Macht im Laienspiegel von 1509

prof. dr Dr. Hans Schlosser (Augsburg), Religionsbeschimpfungen. Staatliche Strafe für Satire und gefühltes Unrecht?

prof. dr Wolfgang Sellert (Göttingen), Ein Kupferstich und die Anklage des Christian Thomasius aus Halle durch den Fiskal des Kaiserlichen Reichshofrats

prof. dr Markus Steppan (Graz), Von der „gemain“ zur Gemeinde geltenden Rechts - Kontinuität oder Systembruch?

prof. dr Jiro Rei Yashiki (Tokio), Die Symbolik des Kaisers: Wiedervereinigung geistlicher und weltlicher Macht in der Modernisierung Japans

prof. dr Ditlev Tamm (København), König und Kirche im nordischen Mittelalter


6. czerwca, Muzeum Archidiecezjalne, ul. Lubrańskiego 1

prof. dr Karolina Adamová, dr Petra Skřejpková (Praha), Die Symbolik der politischen Macht in der Zeit der tschechischen Ständemonarchie

prof. dr Thomas Olechowski (Wien), Kirchen, Glocken, Türme - und das josephinische Toleranzpatent

dr Annelies Amberger (München), Krone und Ring im Grab Kaiser Heinrichs IV. Funeralinsignien und der Sturz des Herodes Agrippa

dr Jacek Wiewiorowski (Poznań), Insignia of Roman vicars of diocese as the representatives of the ‘divine’ emperor

dr István Szászdi León-Borja (Valladolid), Two Engravings witness of the Ideological Change of the Spanish Monarchy

dr Marian Małecki (Kraków), Bilddarstellungen der Attribute der Macht in dem Tempelritter-Orden

dr Herbert Schempf (Kronthal), Rechtslegenden zur kirchlichen Macht: die Zeugen aus dem Jenseits

doc. dr Dr. Tomáš Krejčík (Ostrava), Rechts- und Machtsymbole auf den böhmischen und mährischen Siegeln des Mittelalters und der frühen Neuzeit

dr Paweł Stróżyk (Poznań), The ducal crown of the archbishops of Gniezno

dr Gitana Zujienė (Vilnius ), Headsman’s Sword – Symbol between sacrum and profanum

17. 00 - Centrum Kultury „Zamek” (Kulturzentrum „Schloss”, ehemaliges Kaiserschloss) - Zwiedzanie Zamku, wustawy "Uniwersytet na Zamku" i oficjalne zakończenie konferencji
dr Andrzej Gulczyński (Poznań), Weltliches im Geistlichen – geistliches im Weltlichen Raum. Visuelle Koexistenz der Mächte

Z okazji Konferencji w Muzuem Archidiecezjalnym w Poznaniu przygoowano wystawę specjalną insygniów Prezydenta Poznania (Złoty łancuch) i Metropolity Poznańskiego (tzw. Pastorał Poznanski). Wystawę będzie można zwiedzać w dniach 8-26 czerwca.

KONFERENCJĘ ZORGANIZOWANO DZIĘKI WSPRACIU UDZIELONEMU PRZEZ:









Konkakt z organizatorami:
dr Andrzej Gulczyński: guland@amu.edu.pl
mgr Maciej Kowalczyk: maciej.k@amu.edu.pl

11. Internationale Rechtsikonographie-Konferenz

11. Internationale Rechtsikonographie-Konferenz
„Rechtsikonographie geistlicher und weltlicher Macht“

Unter der Schirmherrschaft von:
Hanna Suchocka, Botschafterin am Heiligen Stuhl

Ryszard Grobelny, Präsident der Stadt Poznań
Stanisław Gądecki, Erzbischof der Diözese Poznań

PROGRAMM:

4. Juni, 17.00
Collegium Minus der Adam-Mickiewicz-Universität, Lubrański-Saal (Sala Lubrańskiego), ul. Wieniawskiego 1

Eröffnung der Tagung durch den Dekan der Juristischen Fakultät Prof. Dr. Tomasz Sokołowski

Eröffnungsvortrag:
Prof. Dr. Hanna Kóčka-Krenz, Early Medieval Poznań - the centre of sacral and secular authority


5. Juni, 9.00, Collegium Minus der Adam-Mickiewicz-Universität, Lubrański-Saal (Sala Lubrańskiego), ul. Wieniawskiego 1

Prof. Dr. Wilhelm Brauneder (Wien), Staatsheilige und Landespatrone

Prof. Dr. Theodor Bühler (Zürich), Die Übergabe und die Verkündung der Zehn Gebote illustriert in der karolingischen Bibel von Moutier-Grandval

Dr. Andreas Deutsch (Heidelberg), „Das Römisch kaißertumb allain von Gott herkompt“. Zur Darstellung irdischer und himmlischer Macht im Laienspiegel von 1509

Prof. Dr. Hans Schlosser (Augsburg), Religionsbeschimpfungen. Staatliche Strafe für Satire und gefühltes Unrecht?

Prof. Dr. Wolfgang Sellert (Göttingen), Ein Kupferstich und die Anklage des Christian Thomasius aus Halle durch den Fiskal des Kaiserlichen Reichshofrats

Prof. Dr. Markus Steppan (Graz), Von der „gemain“ zur Gemeinde geltenden Rechts - Kontinuität oder Systembruch?

Prof. Dr. Jiro Rei Yashiki (Tokio), Die Symbolik des Kaisers: Wiedervereinigung geistlicher und weltlicher Macht in der Modernisierung Japans

Prof. Dr. Ditlev Tamm (København), König und Kirche im nordischen Mittelalter


6. Juni, 9.00 - Erzdiözesanmuseum, Ostrów Tumski

Prof. Dr. Karolina Adamová, Dr. Petra Skřejpková (Praha), Die Symbolik der politischen Macht in der Zeit der tschechischen Ständemonarchie

Prof. Dr. Thomas Olechowski (Wien), Kirchen, Glocken, Türme - und das josephinische Toleranzpatent

Dr. Annelies Amberger (München), Krone und Ring im Grab Kaiser Heinrichs IV. Funeralinsignien und der Sturz des Herodes Agrippa

Dr. Jacek Wiewiorowski (Poznań), Insignia of Roman vicars of diocese as the representatives of the ‘divine’ emperor

Prof. Dr. István Szászdi León-Borja (Valladolid), Two Engravings witness of the Ideological Change of the Spanish Monarchy

Dr. Marian Małecki (Kraków), Bilddarstellungen der Attribute der Macht in dem Tempelritter-Orden

Dr. Herbert Schempf (Kronthal), Rechtslegenden zur kirchlichen Macht: die Zeugen aus dem Jenseits

Doz. Dr. Tomáš Krejčík (Ostrava), Rechts- und Machtsymbole auf den böhmischen und mährischen Siegeln des Mittelalters und der frühen Neuzeit

Dr. Paweł Stróżyk (Poznań), The ducal crown of the archbishops of Gniezno

Dr. Gitana Zujienė (Vilnius ), Headsman’s Sword – Symbol between sacrum and profanum


17. 00 - Centrum Kultury „Zamek” (Kulturzentrum „Schloss”, ehemaliges Kaiserschloss) - Besichtigung des Schlosses, der Ausstellung „Universität auf dem Schloss“ und offizieller Abschluss der Tagung

Dr. Andrzej Gulczyński (Poznań), Weltliches im Geistlichen – geistliches im Weltlichen Raum. Visuelle Koexistenz der Mächte

Wegen der Tagung wurde im Erzdiözesanmuseum eine SONDERAUSTELLUNG vorbereitet
6. Juni - Eröffnung der Ausstellung von Insignien des Präsidenten von Posen (Bürgermeisterkette) und des Posener Erzbischofs (Krummstab mit Wappen von Posen)

Öffentlich zugänglich von 8-26. Juni, Erzdiözesanmuseum,

TAGUNGSBÜRO:
dr Andrzej Gulczyński: guland@amu.edu.pl
mgr Maciej Kowalczyk: maciej.k@amu.edu.pl

Gefördert von:

Obrót dziełami sztuki

Szanowni Studenci,
w związku z udziałem w konferencji Dobra legislacja - sprawna gospodarka organizowanej przez nasz Wydział, zmuszony jestem odwołać wykład z Obrotu dziełami sztuki dnia 19 V br. Zaległy wykład poprowadzę w ostatnim tygodniu maja. Jednocześnie zapraszam na konferencję (Polska Akademia Nauk, ul. Wieniawskiego 17/19, sala 312, godz. 10.00-16.30)

dr Wojciech Szafrański

Konkurs Prawa Rzymskiego

Dnia 11 V 2009 r. odbył się VI Konkurs Prawa Rzymskiego organizowany przez ELSA Poznań.

Wyniki
II miejsce - Aleksandra Wojciechowska
II miejsce - Piotr Pawłowski
III miejsce - Piotr Radziejewski
Jury pod przewodnictwem prof. Wojciecha Dajczaka nie przyznało I miejsca

Wszystkim uczestnikom i finalistom składamy serdeczne gratulacje

wpis ocen z łacinskiej terminologii prawniczej

Osoby które pisaly kolokwium z lacinskiej terminologii prawniczej i nie maja wpisanej oceny do indeksu moga otrzymać wpis:

- skladajac indeks w p. 109 ze wskazaniem przedmiotu z którego wpis ma byc dokonany;
- zglosic sie z indeksem podczas mojego duzuru we wtorki w godz. 11.00 - 13.00

Wojciech Dajczak

Obrót dziełami sztuki

Informuję, iż w związku z zakończonymi zajęciami muzealnymi, dnia 28 IV br. nie odbędzie się wykład z obrotu dziełami sztuki.

dr Wojciech Szafrański

Sprawdzian z prawa rzymskiego II termin

Informuję, że w dniu 22.04. (środa), w godz. 8.15-8.45 w sali A Coll. HCP odbędzie się sprawdzian z prawa rzymskiego dla osób, które uzyskały ocenę niedostateczną lub nie miały możliwości przystąpić do niego we wcześniejszym terminie. W związku z powyższym zmieniam miejsce i termin mojego dyżuru 22.04. na salę nr 235 w Coll. HCP, godz. 11.00-12.00.

dr Jacek Wiewiorowski

Prawo Rzymskie - kazusy z prawa rzeczowego w roku akademickim 2008/2009

Pomponius, libro vincensimo secundo ad Sabinum (D.41,3,30 pr.)
Rerum mixtura facta ad usucapionem cuiusque praecedentem interrupit quaeritur. Tria autem genera sunt corporum: unum quod continetur uno spiritu, et graece ήνωμένoν vocatur, ut homo, tignum, lapis, et similia; alterum, quod ex contingentibus, hoc est pluribus inter se cohaerentibus constat, quod συνημμένoν vocatur, ut aedificium, navis, armarium; tertium, quod ex distantibus constat, ut corpora non soluta, sed uni nomini subiecta, veluti populus, legio, grex. Primum genus usucapione questionem non habet, secundum et tertium habet.

Pomponius, księga dwudziesta druga do dzieł Sabinusa (D.41,3,30 pr.)
Powstaje pytanie, czy połączenie rzeczy przełamało bieg zasiedzenia co do kazdej z nich [z osobna]. Są zaś trzy rodzaje ciał: pierwszy, który obejmuje się jednym tchnieniem, a nazywa się po grecku „jedność”, jak człowiek, belka, kamień i podobne; drugi, który składa się z wielu przystających, to znaczy połączonych ze sobą [elementów], co nazywają „połączenie”, jak budynek, okręt, szafa; trzeci, który składa się z oddzielonych [elementów], jak ciała nierozdzielone, ale podległe jednej nazwie, jak lud, legion, stado. Pierwszy rodzaj nie stanowi problemu w przypadku zasiedzenia, drugi i trzeci stanowią.


Paulus, libro sexto ad Sabinum (D.8,2,19 pr.)
Fistulam iunctam parieti communi, quae aut ex castello aut ex caelo aquam capit, non iure haberi Proculus ait: sed non posse prohiberi vicinum, quo minus balienum habeat secundum parietem communem, quamvis umorem capiat paries: non magis quam si vel in triclinio suo vel in cubiculo aquam effunderet. sed Neratius ait, si talis sit usus tepidarii, ut adsiduum umorem habeat et id noceat vicino, posse prohiberi eum.

Paulus, księga szósta komentarza do dzieł Sabinusa (D.8,2,19 pr.)
Proculus powiada, że jest niezgodne z prawem umieszczenie przy wspólnej ścianie rury, która pobiera wodę ze zbiornika lub z deszczu. Nie można jednak zabronić sąsiadowi, aby przy wspólnej ścianie miał łaźnię, chociaż ściana wchłania wilgoć. Tym bardziej [nie można zabronić], by [skrapiał] wodą bądź jadalnię, bądź sypialnię. Natomiast Neratius powiada, że można mu [tego] zabronić, jeśliby korzystanie z ciepłych [kąpieli] było takie, że powodowałoby stałą wilgoć, a to szkodziłoby sąsiadowi.

Ulpianus, libro septimo decimo ad edictum (D.8,5,8,5)
Aristo Cerellio Vitali respondit non putare se ex taberna casiaria fumum in superiora aedificia iure immitti posse, nisi ei rei servitutem talem admittit. idemque ait: et ex superiore in inferiora non aquam, non quid aliud immitti licet: in suo enim alii hactenus facere licet, quatenus nihil in alienum immittat, fumi autem sicut aquae esse immissionem: posse igitur superiorem cum inferiore agere ius illi non esse id ita facere. Alfenum denique scribere ait posse ita agi ius illi non esse in suo lapidem caedere, ut in meum fundum fragmenta cadant. dicit igitur Aristo eum, qui tabernam casiariam a Minturnensibus conduxit, a superiore prohiberi posse fumum immittere, sed Minturnenses ei ex conducto teneri: agique sic posse dicit cum eo, qui eum fumum immitat, ius ei non esse fumum immittere. ergo per contrarium agi poterit ius esse fumum immittere: quod et ipsum videtur Aristo probare. sed et interdictum uti possidetis poterit locum habere, si quis prohibeatur, qualiter velit, sui uti.

Ulpian, księga siedemnasta komentarza do edyktu (D.8,5,8,5)
Aristo odpowiedział Cereliusowi Vitalisowi: nie można kierować dymu z serowarni ku położonym wyżej budynkom, jeśli nie ustanowiono takiej służebności. Tak samo powiada: nie wolno kierować wody ani niczego innego z położonego wyżej budynku na [znajdujący się] niżej. Na swoim gruncie wolno czynić tylko to, co nie powoduje immisji na innych grunt. Istnieje tak samo immisja dymu jak i wody. Właściciel gruntu połozonego wyżej może zatem wystąpić przeciwko sąsiadowi ze skargą [dla stwierdzenia], że nie ma on prawa takiego postępowania. W końcu powiada Aristo, że zdaniem Alfenusa, można posłużyć się skargą [zmierzającą do stwierdzenia], że sąsiad nie ma prawa łupać kamieni na swoim gruncie w taki sposób, że odłamki spadają na mój grunt. Aristo mówi zatem, że właściciel gruntu położonego wyżej, może zabronić immisji dymu temu, kto wziął w dzierżawę serowarnię od mieszkańców Minturne, a mieszkańcy Minturne mogą być [z tego tytułu] odpowiedzialni z tytułu kontraktu dzierżawy. [Aristo] powiada, że można wystąpić ze skargą zakazującą immisji, przeciwko temu kto emituje dym. Lecz z drugiej strony można posłużyć się skargą, [zmierzajacą do potierdzenia] prawa do immisji. Wydaje się, że i to Aristo potwierdza. Także interdykt uti possidetis może tu mieć zastosowanie, jeśli komuś zakazuje się, by korzystał ze swojej [rzeczy], tak jak chce.


Iulianus, libro sexto ex Minicio (D.6,1,59)
Habitator in aliena aedificia fenestras et ostia imposuit, eadem post annum dominus aedificiorum dempsit: quaero, is qui imposuerat possetne ea vindicare. respondit posse: nam quae alienis aedificiis conexa essent, ea quamdiu iuncta manerent, eorundem aedificiorum esse, simul atque inde dempta essent, continuo in pristinam causam reverti.

Julianus, księga szósta komentarza do dzieł Miniciusa (D.6,1,59)
Mieszkaniec cudzego budynku wstawił w nim okna i drzwi. Po roku właściciel usunął je. Pytam, czy ten, który je wstawił, może domagać się ich wydania; ponieważ to, co zostałoby połączone z cudzym budynkiem, pozostaje jego częścią składową tak długo, jak byłoby z nim połączone. Gdy tylko byłoby odłączone, powraca do poprzedniego położenia prawnego.


Gai, Institutiones 2,78
Sed si in tabula mea aliquis pinxerit veluti imaginem, contra probatur; magis enim dicitur tabulam picturae cedere. Cuius diversitatis vix idonea ratio redditur: certe secundum hanc regulam si me possidente petas imaginem tuam esse, nec solvas pretium tabulae, poteris per exceptionem doli mali summoveri; at si tu possideas, consequens est, ut utilis mihi actio adversum te dari debeat: quo casu nisi solvam impensam picturae, poteris me per exceptionem doli mali repellere, utique si bonae fidei possessor fueris. Illud palam est, quod sive tu subripueris tabulam sive alius, competit mihi furti actio.

Gaius, Instytucje 2,78
Lecz, jeśliby ktoś namalował na mojej desce, na przykład obraz, twierdzenie jest przeciwne, gdyż mówi się, że raczej deska idzie za malowidłem. Z trudem przywołuje się odpowiednie uzasadnienie takiej różnicy. Z pewnością, według tej reguły, jeśli wystąpisz z roszczeniem, że obraz jest twój, w sytuacji, kiedy ja go posiadam, a nie zapłacisz ceny deski, to twoje żądanie może być oddalone z uwagi na zarzut podstępu. Jeśli ty byś posiadał, wynika z tego, że należałoby mi przyznać actio utilis przeciwko tobie. W tym przypadku, jeśli bym nie uregulował nakładu w postaci malowidła, będziesz mógł mnie odeprzeć w oparciu o zarzut podstępu, jeśli byłbyś posiadaczem w dobrej wierze. Oczywiste jest, że czy to ty zabrałeś deskę, czy ktoś inny, przysługuje mi skarga z powodu kradzieży.


Paulus, libro vicensimo primo ad edictum (D.6,1,33)
Fructus non modo percepti, sed et qui percepti honeste potuerunt aestimandi sunt: et ideo si dolo aut culpa possessionis res petita perierit, veriorem putat Pomponius Trebatii opinionem putantis eo usque fructuum rationem habendam, quo usque haberetur, si non perisset, id est ad rei iudicandae tempus: quod et Iuliano placet. hac ratione si nudae proprietatis dominus petierit et inter moras usus fructus amissus sit, ex eo tempore, quo ad proprietatem usus fructus reversus est, ratio fructuum habetur.

Paulus, księga dwudziesta pierwsza komentarza do edyktu (D.6,1,33)
Oszacowaniu powinny podlegać nie tylko pożytki zebrane, lecz również te, które mogły być uczciwie zebrane. I dlatego jeżeli dochodzona [w procesie] rzecz została utracona z winy umyślnej lub niedbalstwa posiadacza, Pomponius uważa za słuszniejszy pogląd Trebatiusa, który sądzi, iż należy uwzględnić pożytki w takim zakresie, jak miałoby to miejsce gdyby [rzecz] nie zginęła, to jest do czasu rozstrzygnięcia sprawy. To podoba się również Julianowi. Z tej racji, jeżeli mający „gołą” własność domaga się [rzeczy] i w tym czasie zostałoby utracone użytkowanie, to pożytki należy uwzględnić od tego momentu, gdy używanie i pobieranie pożytków powróciły do własności.


Ulpianus, libro septimo decimo ad Sabinum (D.7,8,4,1)
Mulieri autem si usus relictus sit, posse eam et cum marito habitare Quintus Mucius primus admisit, ne ei matrimonio carendum foret, cum uti vult domo. nam per contrarium quin uxor cum marito possit habitare, nec fuit dubitatum. quid ergo si viduae legatus sit, an nuptiis contractis post constitutum usum mulier habitare cum marito possit? et est verum, ut et Pomponius libro quinto et Papinianus libro nono decimo quaestionum probat, posse eam cum viro et postea nubentem habitare. hoc amplius Pomponius ait et cum socero habitaturam.

Ulpian, księga siedemnasta komentarza do dzieł Sabinusa (D.7,8,4,1)
Jeżeli kobiecie zostało pozostawione używanie [mieszkania], to pierwszy Quintus Mucius dopuścił, że może ona mieszkać również z mężem, by chcąc korzystać z domu nie powstrzymywała się przed [zawarciem] małżeństwa. Nie podnoszono co do tego wątpliwości, że żona może mieszkać z mężem. A jak przedstawia się sprawa, gdy zostało zapisane wdowie [używanie mieszkania]? Czy gdy zawarła małżeństwo po ustanowieniu używania, może kobieta mieszkać z mężem? I to jest prawdą, jak i Pomponius w piątej księdze i Papinian w księdze dziewiętnastej „zagadnień” dowodzą, że ona może po zawarciu małżeństwa mieszkać z mężem. Rozszerzając to Pomponius twierdzi, że może ona mieszkać również z teściem.

Wskazówki bibliograficzne:
- W. Bojarski, Problem 'res incorporales' (rzeczy niematerialnych) w prawie rzymskim, Acta Universitatis Nicolai Copernici 105 Prawo 17/1979, s. 21-37
- W. Bojarski, Unifikacja praw dzierżaw wieczystych w prawie rzymskim, Prawo Kanoniczne 37(1994), nr 3-4, s. 117-131
- W. Dajczak, Rzymska 'res incorporalis' a kształtowanie się pojęć i w europejskiej nauce prawa prywatnego, Poznań 2007, s. 48 i n.
- A. Giardina (red), Człowiek Rzymu, tłumaczył P. Bravo, Warszawa 1997
- T. Giaro, Nowa hipoteza na temat damni infecti agere, Eos 64 (1976), s. 91-106
- K. Heliniak, Zasada 'superficies solo cedit' w prawie rzymskim i przepisach polskiego kodeksu cywilnego, Czasopismo Prawno-Historyczne 51 (1999), z.1-2, s. 359-369
- O. Jurewicz, L. Winniczuk, Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, Warszawa 1968, s. 7 i n., 71 i n., 437 i n.
- H. Kupiszewski, Rozważania o własności rzymskiej, Czasopismo Prawno-Historyczne 36 (1984), z. 2, s. 27-55
- M. Kuryłowicz, Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994, s. 13 i n.
- F. Longchamps de Bérier, Nadużycie prawa w świetle rzymskiego prawa prywatnego, Wrocław 2004, s. 261 i n.
- L. Piniński, Pojęcie i granice własności według prawa rzymskiego, [w:] „Księga Pamiątkowa Uniwersytetu Lwowskiego ku uczczeniu pięćsetnej rocznicy fundacji
jagiellońskiej Uniwersytetu Krakowskiego”, Lwów 1900, s. 1 - 59
- W. Rozwadowski, Definicje prawa własności w rozwoju dziejowym, Czasopismo Prawno-Historyczne 36 (1984), z. 2, s. 1-27
- Historia życia prywatnego. t. I.: Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego, pod. red. P. Veyne'a, tłumaczenie K. Arnstowicz, M. Roztworowska, red. naukowa przekładu A. Łoś, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998, s. 79 i n., s. 121 i n., s. 139 i n.
- J. Wiewiorowski, Status prawny działek żołnierzy 'limitanei' nad dolnym Dunajem, [w:] „Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie-idee-prawo”, Pod red. A. Lityńskiego i P. Fiedorczyka, Materiały ze Zjazdu Katedr Historycznoprawnych Augustów 15-18 września 2002 roku, Białystok 2003, s. 179-192.

Zaliczenie zajęć muzealnych

Szanowni Państwo,
przypominam o zaliczeniu obowiązkowych zajęć muzealnych z obrotu dziełami sztuki, będących elementem egzaminu. Pozostał tylko jeden termin. Na zdjęciu "szczęśliwcy", którzy je zaliczyli dnia 4 IV br.

dr Wojciech Szafrański

dyżury prof. Dajczaka w dniach 31.03 i 1.04.2009

Upzejmie informuję,ze z powodu wyjazdu sluzbowego nie bede pelnil dyzurow w dniach 31.03.(wtorek) i 1.04.sroda) 2009. Najblizszy termin mojego dyzuru, to 7.04.2009.


Wojciech Dajczak

Prawo Rzymskie - kazusy z prawa spadkowego w roku akademickim 2008/2009

Labeo, libro secundo posteriorum a Iavoleno epitomatorum (D.32,29,1)
Cum ita legatum esset, ut Titia uxor mea tantandem partem habeat quantulam unus heres, si non aequales partes essent heredum, Quintus Mucius et Gallus putabant maximam partem legatam esse, quia in maiore minor quoque inesset, Servius Ofilius minimam, quia cum heres dare damnatus esset, in potestate eius esset, quam partem daret. Labeo hoc probat idque verum est.
Labeo, księga druga posteriores wybranych przez Javolenusa (D.32,29,1)
Gdy zostało tak zapisane, że Titia, moja żona, otrzyma taką część [majątku spadkowego] jak jeden spadkobierca, a udziały spadkobierców nie były równe, Quintus Mucius i Gallus uważali, że zapisana jest część największa, ponieważ w większej mieści się również mniejsza. Servius i Ofilius, że najmniejsza, ponieważ skoro spadkobierca został zobowiązany wydać, pozostaje w jego mocy, jaką część wyda. Labeo to potwierdza i to jest prawdą.

Iavolenus, libro secundo ex posterioribus Labeonis (D.33,7,4)
Cum quidam duos fundos iunctos haberet et ex altero boves, cum opus fecissent, in alterum reverentur, utrumque fundum cum instrumento legaverat. Labeo Trebatius boves ei fundo cessuros putant, ubi opus fecissent, non ubi manere consuevissent: Cascellius contra. Labeonis sententiam probo.
Javolenus, księga druga posteriores Labeona (D.33,7,4)
Gdy ktoś miał dwa przyległe grunty i z jednego [z nich] woły po skończeniu pracy wracały na drugi, zapisał jeden i drugi grunt wraz z inwentarzem. Labeo i Trebatius uważają, że woły przypadają temu gruntowi, na którym pracowały, nie temu, na którym zwykły przebywać. Cascellius przeciwnie. Ja podzielam pogląd Labeona.

Labeo, libro secundo posteriorum a Iavoleno epitomatorum (D.32,29 pr.)
Qui concubinam habebat, ei vestem prioris concubinae utendam dederat, deinde ita legavit: „vestem, quae eius causa empta parata esset”. Cascellius Trebatius negant ei deberi prioris concubinae causa parata, quia alia condicio esset in uxore. Labeo id non probat, quia in eiusmodi legato non ius uxorium sequendum, sed verborum interpretatio esset facenda idemque vel in filia vel in qualibet alia persona iuris esset. Labeonis sententia vera est.
Labeo, księga druga posteriores wybranych przez Javolenusa (D.32,29 pr.)
Ten, kto miał konkubinę, dał jej do używania ubranie pierwszej konkubiny, a następnie zapisał [jej] „ubranie, które z jej powodu zostało nabyte”. Cascellius i Trebatius przeczą, że należy się jej [ubranie] nabyte dla pierwszej konkubiny, bowiem w innej pozycji byłaby jako żona. Labeo tego nie potwierdza, ponieważ co do tego rodzaju zapisu nie należy brać pod uwagę prawa żony, lecz należy dokonać wykładni słów. I to samo będzie zgodne z prawem w odniesieniu do córki lub jakiejkolwiek innej osoby. Pogląd Labeo jest prawdziwy.

Pomponius, libro quarto ad Quintum Mucium (D.34,2,33)
Inter vestem virilem et vestimenta virilia nihil interest: sed dificultatem facit mens legantis, si et ipse solitus fuerit uti quadam veste, quae etiam mulieribus conveniens est. itaque ante omnia dicendum est eam legatam esse, de qua senserit testator, non quae re vera aut muliebris aut virilis sit. nam et Quintus Mucius ait scire se quendam senatorem muliebribus cenatoriis uti solium, qui si legaret muliebrem vestem, non videretur de ea sensisse, qua ipse quasi virili utebatur.
Pomponius, księga czwarta komentarza do dzieł Quintusa Muciusa (D.34,2,33)
Pomiędzy strojami męskimi i kobiecymi nie ma różnicy. Tylko wola tego, kto sporządza zapis, może być dwuznaczna, gdy on nosił zwykle taką odzież, której używają kobiety. Trzeba przede wszystkim powiedzieć, że przedmiotem zapisu byłoby to, co miał na myśli testator, a nie to, co rzeczywiście jest męskie, czy damskie. Quintus Mucius mówi bowiem, że znał senatora, który zwykle nosił kobiecą szatę stołową. Gdy on by zapisał komuś stroje kobiece, to należałoby przyjąć, że on nie miał na myśli tego, co używał tak jak [stroje] męskie.

Ulpianus, libro quinto ad Sabinum (D.28,5,9,13)
Si duo sint heredes instituti, unus ex parte tertia fundi Corneliani, alter ex besse eiusdem fundi, Celsus expeditissimam Sabini sententiam sequitur, ut detracta fundi mentione quasi sine partibus heredes scripti hereditate potirentur, si modo voluntas patri familias manifestissime non refragatur.
Ulpian, księga piąta komentarza do dzieł Sabinusa (D.28,5, 9,13)
Gdy dwóch dziedziców zostało ustanowionych [w ten sposób, że] jeden w jednej trzeciej do gruntu korneliańskiego, drugi w dwóch trzecich do tego samego gruntu, to Celsus podąża za łatwo stosowalnym poglądem Sabinusa, iż oni, bez brania pod uwagę wzmianki o gruncie, mogą nabyć spadek w takich częściach, w jakich zostali ustanowieni [do gruntu], jeśli to oczywisty sposób nie wykracza przeciwko woli ojca rodziny.

Iavolenus, libro primo ex posterioribus Labeonis (D.29,2,60)
Filium emancipatum pater solum heredem instituit et, si is heres non esset, servum liberum et heredem esse iusserat: filius, tamquam pater demens fuisset, bonorum possessionem ab intestato petit et ita hereditatem possedit. Labeo ait, si probaretur sana mente pater testamentum fecisse, filium ex testamento patri heredem esse. hoc falsum puto: nam filius emancipatus cum hereditatem testamento datam ad se pertinere noluit, continuo ea ad substitutum heredem transit nec potest videri pro herede gessisse, qui, ut hereditatem omitteret, ex alia parte edicti possessionem bonorum petat. Paulus. Et Proculus Labeonis sententiam improbat et in Iavoleni sententia est.
Javolenus, księga pierwsza posteriores Labeona (D.29,2,60)
Ojciec ustanowił syna jedynym spadkobiercą, rozporządzając, by – jeśli on nie będzie spadkobiercą – wolnym i spadkobiercą został niewolnik. Syn, [powołując się na to] że ojciec był chory umysłowo, zażądał spadku [na podstawie dziedziczenia] beztestamentowego według [prawa pretorskiego] i tak objął spadek w posiadanie. Labeo powiada, że jeśli się udowodni, iż ojciec sporządził testament będąc zdrowym na umyśle, syn jest spadkobiercą ojca na mocy testamentu. Uważam ten pogląd za fałszywy. Skoro bowiem emancypowany syn nie chciał, żeby spadek należał do niego na podstawie testamentu, niezwłocznie przechodzi on na podstawionego spadkobiercę. I nie można uważać, że zachowuje się jak spadkobierca ten, kto – by uchylić się przed spadkiem [według prawa cywilnego] – domaga się dóbr według edyktu. Paulus. Również Proculus odrzuca pogląd Labeona i opowiada się za opinią Javolenusa.

Papinianus, libro nono decimo quaestionum (D.29,7,13,1)
Tractari solet de eo, qui, cum tabulas testamenti non fecisset, codicillis ita scripsit: “Titium heredem esse volo”. Sed multum interest, utrum fideicommissariam hereditatem a legitimo per hanc scripturam, quam codicillorum instar habere voluit, relinquerit an vero testamentum facere se existimaverit: nam hoc casu nihil a legitimo peti poterit. Voluntatis autem quaestio ex eo scripto plerumque declarabitur: nam si forte a Titio legata relinquit, substitutum adscripsit, heres si non exstitisset, sine dubio non codicillos, sed testamentum facere voluisse intellegetur.
Papinian, księga dziewiętnasta zagadnień (D.29,7,13,1)
Zajmujemy się także takim, który nie sporządzając tabliczek testamentu, napisał w kodycylu: „chcę, aby dziedzicem był Titus”. Jest do rozważenia, czy [spadkodawca] poprzez takie pismo chciał obciążyć spadkobiercę ustawowego fideikomisem, czy też on uważał, że sporządza testament. W tym [drugim] przypadku nie przysługuje skarga przeciwko spadkobiercy ustawowemu. Ustalenie woli testatora nastąpi zwykle w oparciu o to, co przekazał w piśmie. Jeśli pozostawił zapisy do [wykonania] przez Titusa, dokonał podstawienia na przypadek gdyby [Titus] nie został spadkobiercą, to bez wątpienia według swojego wyobrażenia chcał sporządzić testament, a nie kodycyl.

Wskazówki bibliograficzne:
W. Dajczak, Nabycie legatu pod warunkiem „pozostania we wdowieństwie” w prawie rzymskim klasycznym i poklasycznym, Acta Universitatis Nicolai Copernici 256 Prawo 32 (1992), s. 11-21
W. Dajczak, Zapisy na rzecz żony w prawie rzymskim, Toruń 1995, s. 150 i n.
O. Jurewicz, L. Winniczuk, Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, Warszawa 1968, s. 33-39 (IV. Pogrzeby: Rzym)
H. Kupiszewski, Prawo rzymskie a współczesność, Warszawa 1988, s. 185 i n.
M. Kuryłowicz, Zapis uniwersalny i podstawienie powiernicze (Uwagi historycznoprawne), Rejent 1991, nr 6, s. 33-42
M. Kuryłowicz, Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994, s. 201 i n.
W. Litewski, Podstawowe wartości prawa rzymskiego, Kraków 2001
F. Longchamps de Bérier, Podstawienie powiernicze, Kwartalnik Prawa Prywatnego 8 (1999), s. 323-340
F. Longchamps de Bérier, O elastyczność prawa spadkowego. Fideikomis uniwersalny w klasycznym prawie rzymskim, Warszawa 2006, s. 59 i n.
Historia życia prywatnego. t. I.: Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego, pod. red. P. Veyne'a, tłumaczenie K. Arnstowicz, M. Roztworowska, red. naukowa przekładu A. Łoś, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998, s. 21-41